تعریف استرس، اضطراب و دلشوره

 

 

 

استرس و اضطراب غالبا به صورت مترادف بکار می روند اما در تعریف علمی این دو با هم تفاوت دارند. استرس به معنى نیرو است و هر محرکى که در انسان ایجاد تنش کند، استرس زا یا عامل استرس نامیده مى شود. تنش ایجاد شده در بدن و واکنش بدن را استرس مى گوییم به عبارتى هر عاملى موجب تنش روح و جسم و از دست دادن تعادل فرد شود، استرس زا یا عامل استرس است .همچنین استرس را میتوان یک حالت و یا یک تجربه روانی و جسمانی خاصی تعریف نمود که گذرا و موقتی می باشد. و منشا و دلیل واقعی دارد برای مثال دانشجویی که از ارایه کنفرانس دچار ترس میشود. و یا دانش اموزی که استرس امتحان دارد. و یا فردی که در اولین برخورد با جنس مخالف دچار استرس میشود.
اما اضطراب همانند استرس دارای علایم مشابه جسمانی و روانی می باشد با این تفاوت که این علایم در فرد بصورت مزمن و پایدار در میاید. همچنین اما اضطراب یک علامت سؤال (؟) است. یعنی حاصل تردید است. نگرانی ما برای یک رخ داد مبهم و احتمالی است و بیشتر به این خاطر است که نمی دانیم چه خواهد شد؟ آیا می توانم یا نمی توانم آیا موفق می شوم یا نمی شوم
می توان گفت اضطراب هنگامی در فرد بروز می‌کند که شرایط استرس‌زا در زندگی او بیش از حد طولانی شود یا به‌طور مکرر رخ دهد، و یا اینکه دستگاه عصبی بدن نتواند برای مدتی طولانی همچنان بسیج باقی بماند. در این صورت بدن فرسوده و در برابر بیماری‌های جسمی و روانی (مانند اضطراب) آسیب‌پذیر می‌شود این استرس و اضطراب و دلشوره یک حالت نابسامان و درهم ریختگی جسمانی مخصوصاْ در قفسه سینه همراه با یک نگرانی فکری می باشد که هشداریست برای وقوع یک اتفاق واقعی و یا خیالی . معمولاْ اضطراب بیمارگونه یک جنبه خیالی و یا بدون هیچگونه دلیلی می باشد که فرد قادر به کنترل آن نیست و یا اینکه می تواند با دارو بطور موقت آنرا کنترل نماید . تجربه نشان داده است که روان درمانی و هیپنوتیزم درمانی به همراه هم می تواند فرد را به صورت اساسی و ریشه ای درمان کند . حالتهای اضطراب همان آشفتگی و بیقراری جسمی و فکری می باشد که در فرد بوجود می آید . حالتهای اضطراب مانند : تپش قلب – دلشوره – لرزش اندام – حالت تهوع – تنگی نفس – سرگیجه – خشکی دهان – سستی اندام و غیره … منشاء اضطراب ناشی از تجربیات تلخ و ناراحت کننده دوران کودکی و یا گذشته فرد و یا ناشی از شرایط فعلی فرد می باشد. شروع ناگهانی استرس و اضطراب به همراه همه علائم ذکر شده فوق را تقریبآ می توان حمله هراس یا وحشت نامید (panic attack)

علل استرس، اضطراب و دلشوره

از جمله دلایل اصلی استرس و اضطراب میتوان چنین نام برد:

۱٫ترس از مورد تایید واقع نشدن

۲٫ترس از ارزیابی منفی

۳٫تردید از انجام و عواقب یک عمل

۴٫نگرانی در مورد یک اتفاق ناگوار یا نامشخص

۵٫ترس از مرگ

۶٫ ترس از از دست دادن عزیزان، شغل، ترس از تنهایی و بسیاری از

۷٫توقع اینکه دیگران همیشه منصفانه رفتار کنند

۸٫توقع اینکه رویدادها مطابق میل فرد باشند

۹٫اجبار به کسب مهارت و شایستگی در سطح بالا.

موارد استرس زای دیگر که اگر چنانچه ادامه یابد مزمن شده و تبدیل به اضطراب دایم و بیمارگونه میگردد که خود یکی از علایم افسردگی می باشد.

پیامدها و عواقب استرس و اضطراب

از جمله عواقب استرس و اضطراب اختلال در عملکرد روانی، رفتاری و جسمانی می باشد. عوامل روانی همچون عدم تمرکز حواس، فراموشی، پر خوری، اختلالات خواب، سو مصرف الکل و مواد مخدر، بی قراری، تحریک پذیری، اختلالات جنسی و در نهایت افسردگی و غیره میباشند. اختلال رفتاری همچون اختلال در عملکرد شغلی، تحصیلی و منحر به از هم پاشیدن خانواده میشود. اختلالات جسمانی برخی نشانه‌های استرس عبارتند از
ضربان قلب سریع‌تر , سردرد , گرفتگی گردن و یا درد شانه‌ها , کمردرد , تنفس سریع , تعریق و کف دست‌های خیس,درد ناگهانی معده، تهوع و اسهال در طول زمان استرس می‌تواند روی شما این تاثیرات را داشته باشد.

درمان استرس ، اضطراب و دلشوره

روان‌شناسان نشان داده‌اند که نحوه ادراک ما تعیین کننده شدّت و ضعف استرس است. آن‌ها همچنین عقیده دارند که نحوه ادراک هر فرد از طریق آموزش و تمرین قابل تغییر است. این نتیجه‌گیری روان‌شناسان بسیار با اهمیت است زیرا در دنیای امروز استرس‌های شدیدی در زندگی همه ما وجود دارد و هر روز نیز استرس‌های جدیدی بر استرس‌های قبلی افزوده می‌گردد. بنابراین، آموزش دیدن و یادگرفتن چگونگی اصلاح نحوه ادراک (نگرش) و سازماندهی مجدّد آن، در کاهش شدّت، بسامد و مدّت بسیاری از اختلالات مربوط به استرس، می‌تواند بسیار مفید باشد. همچنین استرس‌های آینده قابل پیش‌بینی می‌گردد و نحوه ادراک ما متناسب با آن می‌تواند تغییر یابد. به این گونه آموزش‌ها «مایه‌کوبی استرس» (زدن واکسن استرس) می‌گویند. درست همان گونه که برای مقابله با سایر بیماری‌ها مایه‌کوبی می‌کنیم، برای مقابله با استرس نیز باید خود را آماده کنیم.

اگر چه روشهای درمانی روانشناختی چون شناخت درمانی و رفتار درمانی و همچنین دارو درمانی میتواند بسیار مفید باشد، اما به نظر میرسد که هیپنوتیزم درمانی به همراه روشهای درمانی روانشناختی و رفتار درمانی موثر ترین درمان برای اختلالات اضطراب و استرس باشند.
نمونه های گزارش شده پس از دوره درمان:
خانم ۳۰ ساله ای با استرس و اضطراب بسیار شدی، مشکل صحبت در جمع ، حالت افسردگی، خواب های آشفته، بد خوابی و کم خوابی و…. مراجعه و در طول دوره درمان از روند بهبودش کاملآ احساس رضایت و تقریبآ در جلسات پایانی چنین گزارش نمود: احساسم در مورد خودم نسبت به گذشته خیلی بهتر شده، انگیزه ام بالا رفته و خواب آرامی دارم. و به زندگی امیدوار شده ام.خانم ۲۱ ساله ای با مشکل اضطراب شدید، ، پرخاشگری و بد خوابی مراجعه و در طی روند جلسات درمان، او و والدینش کاملآ از روند بهبودی احساس خرسندی می نمودند. (البته این بیمار دارای دیابت نوع ۱ که علی رغم استفاده از انسولین، قند ناشتای او ۲۰۰ و غیر ناشتا ۴۰۰ بود. که طبق گزارش شان به ترتیب به ۱۰۰ و ۲۰۰ کاهش پیدا کرد. البته این هیچ دخالتی در امر پزشکی نیست و در کتب روانشناسی در ارتباط با کاهش فشار خون و دیابت به وسیله فنون روانشناسی گزارشات زیادی وجود دارد. و این بیمار نیز پس از چندین ماه پیگیری نه تنها حالات گوناگونش بهبود پیدا کرده بود، بلکه به نظر می آمد از میزان قند خونش نیز راضی بود.) و بطور کلی بیمار از همه لحاظ احساس بسیار خوب و مثبتی را گزارش نمود. در ارتباط با کاهش قند خون می توان گفت با کاهش استرس و فشار های روحی می توان بطور غیر مستقیم بر کاهش قند خون اثر گذاشت.

آقای ۲۷ ساله ای با مشکل حمله هراس و وحشت (پانک اتک) هر چند روز یک بار به همراه استرس و اضطراب شدید و مداوم،کابوس شبانه،حالت تهوع در هنگام وحشت و…. مراجعه و پس از چندین جلسه درمان چنین گزارش می دهد: بعد از ۲ یا ۳ جلسه پدرش چنین می گوید پسرم نسبت به قبل خیلی بهتر شده. بیمار می گوید روحیه ام خیلی بهتر شده ودیگر آن حمله ها به من دست نمی دهد. بطور کلی در پایان جلسات درمانی می گویند انتظارش را نداشتم که اینگونه و با کمک شما خوب شوم از قبل از درمان هم بهترم.خدا را شکر می کنم. و بسیاری از موارد دیگر….

 

فسردگی

 

 

https://t.me/entekhab123

مرکز روانشناختی و مشاوره انتخاب

تلفن هماهنگی جهت تعیین وقت قبلی:

0616-638-0922 فرزاد سلحشور

مرکز مشاوره تلفنی