نقش‌ بازی‌ و اسباب‌بازی‌ در شخصیت‌ کودکان‌

کودکان‌ معمولا بخشی‌ از اوقات‌ شبانه‌روز خود را صرف‌ بازی‌ می‌کنند و از طریق‌ آن‌ به‌ حواس‌ خود مهارت‌ می‌بخشند و به‌ میزان‌ توانایی‌ و نیز نقاط ضعف‌ خود پی‌ می‌برند.هدف‌ آنها از بازی‌کردن‌، تفریح‌ و سرگرمی‌، وقت‌گذرانی‌، شناخت‌ جهان‌ و فرار از غم‌ها و کدورتهاست‌ که‌ سه‌ مورد آخر را به‌ طور غیر مستقیم‌ درک‌ می‌کند.

● فواید بازی‌
بازی‌ برای‌ کودکان‌ نقشی‌ حیاتی‌ داشته‌ و موجب‌ پرورش‌ روح‌ و وسیله‌ای‌ برای‌ شادی‌ و انبساط خاطر کودکان‌ است‌.پدر و مادر عاقل‌ در ضمن‌ بازی‌ کودک‌ می‌تواند صفات‌ اخلاقی‌ و اجتماعی‌ فراوانی‌ را به‌ او بیاموزد.همچنین‌ بازی‌ در گروه‌ باعث‌ پرورش‌ وجدان‌ کودک‌ می‌شود.
● بازی‌ برای‌ شناخت‌ کودک‌
از طریق‌ بازی‌ با کودک‌ می‌توان‌ دریافت‌ که‌ او فردی‌ تواناست‌ یا ضعیف‌؟ فرمانده‌ است‌ یا فرمانبر؟ آرام‌ است‌ یا شلوغ‌ و...
از طریق‌ بازی‌ کودک‌ با اسباب‌بازی‌ها می‌توانیم‌ احساسات‌ خصمانه‌ یا دوستانه‌ او را دریابیم‌ و بفهمیم‌ چه‌ مسئله‌ای‌ او را رنج‌ می‌دهد، از که‌ گله‌مند است‌، چه‌ آرزویی‌ دارد و بسیاری‌ از صفات‌ و خصوصیات‌ دیگر مثل‌: شجاعت‌، ترس‌، مهربانی‌، قوه‌ ابتکار و ابداع‌، وضع‌ عادی‌ و یا نابسامان‌، جنبه‌ انزواجویی‌ یا زندگی‌ در جمع‌، در سایه‌ بازی‌ کردن‌ کودک‌ مشخص‌ می‌شود.
بازی‌ باعث‌ آرامش‌، تسکین‌، آموزش‌ راه‌ زندگی‌ و ایجاد راهی‌ برای‌ رسیدن‌ به‌ انس‌ و الفت‌ در کودک‌ می‌شود.
● انتخاب‌ اسباب‌بازی‌
شما پدر و مادر عزیز ساعتها وقتتان‌ را در فروشگاه‌ اسباب‌بازی‌، صرف‌ تهیه‌ بهترین‌، جالب‌ترین‌ و بی‌خطرترین‌ اسباب‌بازی‌ها برای‌ فرزندتان‌ می‌کنید و شاید واقعا برایتان‌ عجیب‌ باشد وقتی‌ که‌ می‌بینید بعد از دادن‌ اسباب‌بازی‌ جدید به‌ او، کودکتان‌ دوباره‌ به‌ سراغ‌ در قابلمه‌ای‌ می‌رود که‌ همیشه‌ دوست‌ دارد با آن‌ بازی‌ کند.این‌ را بدانید بهترین‌ اسباب‌بازی‌ آن‌ است‌ که‌ کودک‌ را مجذوب‌ خود کند و او را دوباره‌ به‌ سمت‌ خود بکشاند.
● رعایت‌ تناسب‌ سنی‌
در سه‌ سال‌ اول‌، زندگی‌ کودکان‌ به‌ سرعت‌ تغییر می‌کند و در این‌ میان‌ رعایت‌ سن‌ کودک‌ در انتخاب‌ اسباب‌بازی‌ مهم‌ است‌.
کودک‌ خردسال‌ به‌ اسباب‌بازی‌ای‌ نیاز دارد که‌ حواس‌ پنجگانه‌ او را تحریک‌ کند.اسباب‌بازی‌های‌ مناسب‌ برای‌ کودک‌ زیر یک‌ سال‌، آنهایی‌ هستند که‌ رنگها، حالات‌ مختلف‌ سطح‌ (نرمی‌ یا زبری‌ و غیره‌) مواد و شکلهای‌ جالب‌ و متنوع‌ را به‌ کودک‌ بنمایانند.
اسباب‌بازی‌هایی‌ که‌ صدا دارند، مثل‌ جغجغه‌ به‌ کودک‌ احساس‌ تسلط و کنترل‌ می‌دهد و رشد مهارتهای‌ دستی‌ و هماهنگی‌ او را سرعت‌ می‌بخشد.
کودکان‌ نوپا از هرمهای‌ اسباب‌بازی‌ و الگوهایی‌ که‌ سر هم‌ می‌شوند; از جمله‌ اسباب‌بازی‌های‌ داخل‌ حمام‌ و پازلهای‌ چوبی‌ که‌ بر روی‌ یک‌ صفحه‌ چیده‌ می‌شوند، بسیار لذت‌ می‌برند.
کودکان‌ در دو سالگی‌ مهارت‌ چرخش‌ مچ‌ دست‌ را کسب‌ می‌کنند و اسباب‌بازی‌هایی‌ که‌ درپوش‌ پیچی‌ دارند و مکعبهایی‌ که‌ داخل‌ هم‌ چفت‌، می‌شوند برای‌ آنان‌ مناسب‌ است‌.
کودک‌ پیش‌ دبستانی‌ از بازی‌ با مکعبها، وسایل‌ نقاشی‌ و رنگ‌آمیزی‌ و هر چیزی‌ که‌ محرک‌ بازی‌های‌ تخیلی‌ باشد، لذت‌ می‌برد.همچنین‌ بازی‌ با کارتهای‌ بازی‌ یا دومینوهای‌ تصویری‌ برای‌ او جالب‌ است‌.
● انواع‌ بازی‌های‌ دخترانه‌ و پسرانه‌
شاید نوع‌ اسباب‌بازی‌ برای‌ بچه‌های‌ پسر و دختر در سنین‌ مختلف‌ تقریبا یکی‌ باشد، اما شکل‌ بازی‌های‌ آنان‌ با هم‌ متفاوت‌ است‌.
بازی‌ پسرها و دخترها تا حدود یک‌سالگی‌ با هم‌ یکسان‌ است‌.آنان‌ می‌آموزند که‌ چگونه‌ دستهایشان‌ را حرکت‌ دهند، اشیا را در دست‌ بگیرند، به‌ دهان‌ ببرند، صدای‌ جغجغه‌ را درآورند، به‌ اداهای‌ دیگران‌ بخندند، با دستانشان‌ بازی‌ کنند، شصت‌ پایشان‌ را بگیرند و یا به‌ دنبال‌ عروسکهای‌ متحرک‌ بروند تا آنها را بگیرند، اما از حدود یک‌ سالگی‌ به‌ بعد اختلافات‌ در بازی‌های‌ دختر و پسر نمایان‌تر می‌شود.
● پسرها و بازی‌هایشان‌
به‌ غیر از بازی‌ با اسباب‌بازی‌ها یک‌سری‌ بازی‌های‌ دیگر وجود دارد که‌ آنها با خود به‌ تنهایی‌ و یا با دوستانشان‌ انجام‌ می‌دهند.
پسرها از حدود دو سالگی‌ کمی‌ جسورتر می‌شوند، به‌ راحتی‌ مالکیت‌ خود را اثبات‌ می‌کنند و با توجه‌ به‌ شخصیت‌هایشان‌ یا گستاخ‌ می‌شوند یا آرام‌.
آنان‌ که‌ پر تکاپو و شلوغ‌ کارترند به‌ نظر می‌رسد که‌ عجول‌تر هم‌ باشند; پس‌ بازی‌های‌ مهیج‌ و پرسروصدا را دوست‌ دارند; مانند دنبال‌کردن‌ او، گرفتن‌ او و فریاد کشیدن‌.آنها همچنین‌ بازی‌ با پدر و مادر را بسیار دوست‌ دارند و می‌خواهند هنگام‌ بازی‌ کردن‌ با اسباب‌بازی‌هایشان‌ پدر یا مادر و یا هر دو کنارشان‌ باشند.پسرها کم‌کم‌ بزرگتر که‌ می‌شوند، فرم‌ بازی‌ آنها مشخص‌تر می‌شود; مثل‌ جنگیدن‌ با شمشیرهای‌ چوبی‌، بازی‌ با تانک‌ها، فرمانده‌ یا سرباز شدن‌ و...
● بازی‌ پسرها با دخترها
‌بچه‌ها بعد از دو سالگی‌ معمولا به‌ خوبی‌ متوجه‌ جنس‌ مخالف‌ می‌شوند و با توجه‌ به‌ شخصیت‌ دو طرف‌، از خود عکس‌العمل‌ نشان‌ می‌دهند; مثلا یک‌ پسر شیطان‌ دو ساله‌ در کنار یک‌ دختر آرام‌ دو ساله‌ که‌ قرار می‌گیرد، در ابتدا سعی‌ می‌کند مانند دخترک‌ خود را آرام‌ و مهربان‌ نشان‌ دهد، دست‌ او را می‌گیرد و به‌ زبان‌ کودکانه‌ که‌ بزرگترها نمی‌فهمند، با او حرف‌ می‌زند، خم‌ می‌شود، در صورت‌ او نگاه‌ می‌کند، می‌خندد و گاهی‌ می‌خواهد چهره‌اش ‌را لمس‌ کند، اما کم‌کم‌ خسته‌ شده‌ و از خود عکس‌العمل‌ نشان‌ داده‌ و برای‌ جلب‌توجه‌ او حتی‌ ممکن‌ است‌ او را هل‌ دهد و یا بزند.این‌ حالت‌ در موقعیت‌ عکس‌ هم‌ ممکن‌ است‌ به‌ همین‌ شکل‌ باشد، اما در کل‌ بچه‌ها به‌خصوصی‌ پسرها از دو سالگی‌ به‌ بعد عاشق‌ جمع‌ همسالان‌ خود می‌شوند و از بودن‌ با آنها لذت‌ می‌برند.
در بچه‌های‌ بالای‌ سه‌ سال‌ تفاوت‌ها آشکارتر است‌، مثلا اگر خاله‌بازی‌ یک‌ دختر را در نظر بگیرید که‌ پسری‌ همبازی‌ او شده‌، معمولا دخترها مدیریت‌ را به‌ عهده‌ گرفته‌ و با پسرها همچون‌ برده‌ رفتار می‌کنند.حتی‌ اگر الگوی‌ دختر مادری‌ فرمانبردار و پدری‌ مدیر باشد که‌ او داشته‌، باز هم‌ این‌ دختر است‌ که‌ در نقش‌ مادر، وظایف‌ پدر را به‌ پسر می‌گوید تا در بازی‌ انجام‌ دهد.
● بازی‌های‌ دخترانه‌
ما با دختران‌ شیطان‌ زیادی‌ روبه‌رو شده‌ایم‌، اما اکثریت‌ آنها آرامند و مطیع‌.بازی‌ شایع‌ آنها بعد از سه‌ سالگی‌ خاله‌بازی‌، معلم‌بازی‌، دنبال‌ هم‌ کردن‌، خواندن‌ سرود دسته‌جمعی‌، گردش‌ و...می‌باشد.
● بچه های بدون بازی
«دکتر کارولین‌ پلات‌» استاد روان‌شناسی‌ کودکان‌ در دانشگاه‌ لندن‌، در کتابش‌ «بچه‌ها و روان‌ آنان‌»می‌گوید: «از کودکی‌ بچه‌ها می‌توانید به‌ شخصیت‌ آنها پی‌ببرید.من‌ بارها با بچه‌ هایی‌ برخورد داشتم‌ که‌ از ۵، ۶ سالگی‌ فقط سرشان‌ در عکس‌ کتاب‌ها و مجلات‌ بوده‌ و از بازی‌های‌ بچه‌گانه‌ دوری‌ می‌کنند و در نهایت‌ زمانی‌ که‌ به‌ سنین‌ نوجوانی‌ می‌رسند، فکر و ذکرشان‌ درس‌ و مشق‌ و مطالعه‌ می‌شود.تحقیقات‌ به‌ من‌ نشان‌ داده‌، بچه‌هایی‌ که‌ در کودکی‌ بسیار شیطان‌ هستند، زمانی‌ که‌ وارد مدرسه‌ می‌شوند، همه‌ چیز را به‌ شوخی‌ گرفته‌ و در درازمدت‌ با درس‌ و مشق‌ و تکالیف‌ مدرسه‌ خو می‌گیرند، اما چیزی‌ که‌ مشخص‌ است‌ این‌ است‌ که‌ نمی‌توان‌ بچه‌ها را بدون‌ بازی‌ معنا کرد».