اختلال شخصیت وابسته

توصیفی که در این یادداشت می خوانید، زاییده خیال نویسنده نیست. ده ها سال است در کتاب های روان شناسی و روان پزشکی، این ویژگی ها توصیف، و به عنوان یکی از دوازده آسیب شخصیتی کلاسیک، نام گذاری شده: اختلال شخصیت وابسته.

 

می گویند حدود 10 درصد جمعیت، مبتلا هستند به یکی از این دوازده اختلال شخصیت. لابد باید حدود یک درصد جمعیت، اختلال شخصیت وابسته داشته باشند؛ اما گمان نگارنده این است که شیوع این اختلال، در جمعیت نسوان ایرانی، بسیار شایع تر از اینهاست. ضمن اینکه بسیارند کسانی که همه معیارهای تشخیص این اختلال را پر نمی کنند، اما بعضی هایش را دارند. در روان شناسی می گوییم اینها «رگه» های اختلال شخصیت دارند. و اگر رگه داران را هم حساب کنیم، معتقدم بیش از یک سوم زنان ایرانی درگیر این داستان اند.

اما یاران چسبنده، یا همان مبتلایان به اختلال شخصیت وابسته چه کسانی هستند؟

1- اختلال شخصیت وابسته در خانم ها بسیار شایع تر است. همان طور که از اسمش پیداست، اینها زنانی هستند که در زندگی، بدون وجود یک تکیه گاه، اموراتشان نمی گذرد. در کودکی، پدری و مادری تکیه گاهند و در بزرگسالی هم، باید کسی باشد. و چه کسی بهتر از شوهر؟ اینها همان ها هستند که اگر شوهری داشته باشند شیطان صفت، باز هم نمی توانند ترکش کنند و عاشقش می مانند. حتی اگر مردشان به عمد آنها را جان به لب کند تا دست بردارند و رها کنند، آنها رفتنی نیستند.

2- مبتلایان به اختلال شخصیت وابسته، نمی توانند هیچ تصمیمی را به تنهایی بگیرند. آنها همیشه نیاز دارند دیگری برایشان تصمیم بگیرد. در عین حال، همیشه شاکی اند از احساس قربانی بودن و درماندگی. آنها متخصص بازی های دو سر باخت اند. خودشان که تکلیف را روشن نمی کنند و در وضعیت تعلیق، هم خودشان را بیچاره می کنند هم دیگران را. اگر روزی هم دیگری صبرش تمام شود  و  برایشان تصمیم بگیرد، تا آخر عمر ناله و نفرینش می کنند، که همه ش تقصیر  او بود و او نگذاشت زندگی کنیم و هیچ کس من را دوست ندارد و من از همه بدبخت ترم و...

3- جالب این است که این یاران ظاهرا وفادار که برو نیستند و پیرو فلسفه بسوز و بسازند و ازقضا حتی جامعه سنتی هم صبوری و فداکاری شان را تحسین می کند، به محض اینکه به هر ترتیبی مجبور شدند به جدایی، بلافاصله وارد رابطه جدیدی می شوند. آنها نمی توانند تنهایی را تحمل کنند و همیشه نیاز دارند به یک تکیه گاه و باید سریع مرد دیگری را جایگزین قبلی کنند. ترس از رها شدن همیشه با افراد مبتلا به این اختلال است. آنها با تحمل بدترین شرایط، در واقع فداکاری نمی کنند؛ رشوه می دهند تا بمانند و دچار اضطراب تنهایی نشوند.

3- معتقدم در شبکه های اجتماعی، آواتار یا عکس پروفایل آدمها، خیلی چیزها را برای یک روان شناس روشن می کند. این البته نظر شخصی است و مطالعه ای درباره اش نشده؛ اما عکس پروفایل خانم هایی که با جمله هایی مزین شده مثل اینکه «هرچی آقامون بگه» یا «آقامون دنیای منه» به وضوح شک بالینی برای ابتلا به این اختلال شخصیت را بر می انگیزد. مخصوصا که گاهی در و تخته به هم جور می شود و خانم های مبتلا به این اختلال شخصیت، با مردانی جور می شوند که آنها هم اختلال شخصیت هایی دارند مثل پارانویید. پارانوییدها شکاک و بدبین و کنترل گر اند و هیچ کس تحمل شان نمی کند جز وابسته ها.

اختلال شخصیت وابسته جزو اختلال شخصیت هایی است که نسبت به درمان آنها خوش بینیم. برخلاف مثلا پارانویید ها، یا حتی نارسیس ها (خودشیفته ها)، ضد اجتماعی ها، بوردرلاین ها و...، که خیلی سخت ممکن است بپذیرند که مشکل دارند و برای درمان اقدام کنند، اینها کسانی هستند که ممکن است یک روز بالاخره خسته شوند از این همه بیچارگی و درماندگی و مراجعه کنند به روان شناس یا روان پزشک. درمان اختلالات شخصیت، ترکیبی است از دارو و روان درمانی.

اگر یکی از این آدمها را اطراف خودتان دیدید، بهترین کمکی که می توانید بکنید این است که تشویقش کنید به مشاوره.

 

مشاور و روانشناس مصطفی آفریدون

 

مرکز روانشناختی و مشاوره انتخاب

تلفن هماهنگی جهت تعیین وقت قبلی:

0616-638-0922 فرزاد سلحشور

مرکز مشاوره تلفنی