اشکال مختلف سی پی یا فلج مغزی

سی پی یا فلج مغزی دارای اشکال و انواع مختلفی است که بسته به محل آسیب دیده، نوع و شدت ضایعه تظاهرات بالینی مختلفی را بروز خواهد داد.

طبقه بندی سی پی یا فلج مغزی بر اساس آسیب حرکتی

1.      سی پی یا فلج مغزی اسپاستیک

رایج ترین شکل سی پی یا فلج مغزی نوع اسپاستیک آن می باشد. عموما ممکن تست والدین با واژه اسپاسم آشنا باشند. اسپاسم در واقع به سفتی بیش از حد عضله گفته می شود که منشا عضلانی داشته و عللی چون کمبود کلسیم یا الکترولیت های حیاتی بدن یا خستگی بیش از حد عضلانی دارد. اما واژه دیگری وجود دارد که گهگاه بطور اشتباه بجای اسپاسم مورد استفاده قرار میگیرد و آن اسپاستی سیتی است. اسپاستی سیتی یه معنای سفتی بیش از حد با منشا آسیب سیستم عصبی مرکزی (یعنی مغز و نخاع) بوده که گذرا و آنی می باشدو به طور طولانی مدت و ثابت جود دارد. اگر کودک سی پی یا فلج مغزی ضایعه ای در قشر مغز یا آکسون سلول های عصبی ناحیه حرکتی مغز داشته باشد عضلات وی دچار اسپاستی سیتی شده و به این نوع سی پی یا فلج مغزی اسپاستیک گفته می شود.

اسپاستی سیتی دارای درجات متفاوتی برپحسب میزان و شدت آسیب می باشد در صورتی که یک کودک سی پی یا فلج مغزی به میزان خفیفی اسپاستیک باشد میزان سفتی عضلات و محدودیت حرکتی ناشی از آن بیشتر در انتهاهای اندام ها (مثل مچ و انگشتان) مشاهده میشود و اگر شدید باشد ممکن است کل بدن را درگیر کرده و محدود نماید.

درجه اسپاستی سیتی می تواند در اثر عوامل محیطی مثل دما، صوت و حتی استرس های عاطفی هیجانی تا حدودی تغییر کند که البته این تغییر دایمی و ثابت نمی باشد.

2.      سی پی یا فلج مغزی اتتویید

اگر ضایعه مغزی در منطقه قاعده ای مغز اتفاق بیافتد این نوع از سی پی یا فلج مغری ایجاد خواهد شد. سلول های قاعده ای مغز نقش رله کننده سیگنال های عصبی صادر شده از قشر مغز را دارند و آسیب به این منطقه باعث بروز حرکات اضافی و گهگاه غیر قابل کنترل توسط فرد خواهد شد. کودک سی پی یا فلج مغزی اتتویید حرکات غیر ارادی و کرمی شکل بخصوص در انتهای اندام ها (مثل انگشتان) از خود بروز می دهد. در صورت شدت ضایعه یا درگیر شدن مراکز کنترلی بیشتر در قاعده مغز حرکات پیچشی در شانه ها و لگن هم بروز پیدا خواهند کرد.

معمولا شایع ترین علت سی پی یا فلج مغزی اتتویید رسوب بیلی روبین در این نواحی در روزهای ابتدایی تولد بر اثر زردی بیش از حد نوزادی است. این کودکان در هنگام صحبت کردن به علت پیچش عضلات صورت دچار سختی و ناروانی گفتار شده و همچنین حرکاتی شبیه شکلک در آوردن در چهره نشان می دهند.

کودکان سی پی یا فلج مغزی اتتویید معمولا هوش خوبی داشته و در درصد بالایی از آنها مشکلات شنوایی مشاهده می شود.

3.      سی پی یا فلج مغزی آتاکسیک

اگر ضایعه یا آسیب به مخچه یا راههای عصبی آوران مخچه ای وارد شود کودک دچار سی پی یا فلج مغزی آتاکسیک خواهد شد. کودک سی پی یا فلج مغزی آتاکسیک ممکن است در یک یا چند مهارت مثل تعادل، هماهنگی چشم و دست و پا، دقت حرکتی و هدفگیری و ... دچار مشکل بوده و یا حرکات ارادی وی با لرزش همراه باشد.

میزان پاسخدهی کودکان سی پی یا فلج مغزی آتاکسیک به درمان در مجموع از بقیه انواع سی پی یا فلج مغزی بهتر می باشد.

4.      سی پی یا فلج مغزی مختلط (mixed)

کودکان سی پی یا فلج مغزی را نمی توان همیشه به طور خالص از یکی از سه نوع مذکور به حساب آورد زیرا آسیب به مغز همیشه به طور خاص در یک محل مشخص رخ نمی دهد لکن تشخیص هر یک از انواع ذکر شده به عهده پزشک یا درمانگر کودک سی پی یا فلج مغزی می باشد.