بروز و رشد استعداد و خلاقیت های کودکان با تئاتر
تعریف ویژگی ها و اثرات تئاتر کودک و نوجوان
یک نمایشنامه خوب کودک دقیقا همان مشخصات نمایشنامه بزرگسال را دارد به اضافه اینکه باید در فرصتی کوتاه به انجام برسد و موجز باشد تا کودک را جذب کند. باید سرگرم کننده هم باشد و به لحاظ تربیتی، چیزهایی به او بدهد. تئاتر کودک، تئاتری است دراماتیک؛ با تمام آن چیزهایی که در تئاتر بزرگسال هست،مثل گره افکنی، تحول شخصیت و گره‌گشایی. این‌ها چیزهایی است که همواره برای بچه‌ها جذاب است. تئاتر کودک را با توجه به ویژگی و اقتضای سنی کودکان و نوجوانان به دو بخش تقسیم می شود: کودک از سه سالگی شروع به یادگیری میکند و پس از آن وارد مرحله نوجوانی می‌شود. در واقع پانزده یا شانزده سالگی مرز نوجوانی است به جوانی. تئاتر کودک از این منظر به دو بخش تقسیم می‌شود: تئاتر دوره کودکی و تئاتر نوجوانی.
ویژگی عمده تئاتر کودکان به فعالیت درآوردن خرد و قوه تعقل آنان است : ویژگی درام برای کودکان و نوجوانان ارتباط با عقل تماشاگر و به فعالیت درآوردن خرد کودک است. جوهر فکری درام کودک را در یک کلام می‌توان حل مشکلات قهرمان به یاری عقل کودک دانست.مهمترین ویژگی تئاتر کودک و نوجوان تعلیم دادن نیست بلکه کشف کردن است.
تئاتر کودکان و نوجوانان تئاتری است مبتنی بر مسائل مبتلا به کودکان و نوجوانان که یا توسط بزرگسالان یا خردسالان به اجرا درمی‌آید. طبیعی است که این نوع تئاتر همواره تفاوت‌های اساسی با تئاتر بزرگسالان دارد. برای اینکه در تئاتر بزرگسالان به دلیل ذهنی، عقلی و وضعیتی که به هرحال مخاطب پیدا کرده، برای پذیرش داستان، ممکن است شیوه‌های مختلفی را نویسنده و کارگردان اتخاذ کند. اما در تئاتر کودکان الزاماً در هر اجرا ما نیازمند آن هستیم که اول مخاطب را جذب کنیم و بعد بتوانیم مسئله‌ای را منتقل کنیم.
به هر تعبیر شکی در این نیست که تئاتر کودک با هر تعریفی در میان کودکان و نوجوانان از ارزش والایی برخوردار است. این ارزش و اعتبار شاید بیش از هر چیز به دلیل شباهت نمایش با بیشترین و مهمترین فعالیت کودک یعنی بازی باشد. در حقیقت نمایش خیلی شبیه به بازی است. مهمترین ویژگی اجرایی تئاتر برای کودکان این است که چون کودک نمی‌تواند زیاد تمرکز کند و لازم است که او را پیوسته جذب کرد، شیوه ارتباط با او می‌بایست شیوه ارتباط زنده باشد. یعنی مدام او را دعوت به شرکت در فعالیت نمایشی از طریق کف‌زدن و عرض‌اندام کردن قهرمان و کمک کردن به او در ماجرا کرد. این امر از طریق شرکت بی‌واسطه و در لحظه و زنده تماشاگر خردسال در طی روند اجرای نمایش میسر می‌شود.
تئاتر برای کودکان باید شاد باشد و آزادی، شور و هیجان به ارمغان بیاورد. نمایش دل‌مرده، کشدار و بی‌تحرک به درد کودک نمی‌خورد چرا که کودک جهان را با ریتم خود می‌فهمد و بنابراین تحرک، ریتم و ضرباهنگ باید بسیار زیاد باشد. نمایش خلاق شکلی از وانمودبازی است. یک تجربه سازمان یافته‌است که با دقت طراحی می‌شود و به اجرا در می‌آید. کودکان به‌وسیله نمایش خلاق، صحنه، رویداد، مشکل یا واقعه برخاسته از ادبیات کودکان را با هدایت آموزگار، خلق یا بازآفرینی می‌کنند. این فعالیت نمایشی به وسیله کودکان مورد بحث قرار می‌گیرد. همچنین به وسیله خود آنها طراحی و ارزشیابی می‌شود. گرچه در اجرای نمایشی خلاق که کودکان در آن نقش‌آفرینی می‌کنند، کم و بیش از تکنیک‌های نمایشی استفاده می‌شود، اما این فعالیت را نمی‌توان به معنی سنتی آن "نمایش" خواند. در اینجا نمایشنامه هرگز مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
فواید تئاتر بازی کردن برای کودکان
حس اعتماد به نفس کودکان را بالا می برد.
قدرت خلاقیت آنها را افزایش می دهد.
ذهن کودکان را فعال می سازد.
قدرت بیان کودکان را تقویت می کند.
درک و فهم کودکان را رشد می بخشد.
ضرورت ها و قابلیت های نمایش کودک و نوجوان
نمایش کودکان و نوجوانان علاوه بر جنبه هنری و پیام‌رسانی که قابلیت اصلی تئاتر در معنای عام آن محسوب می‌شود دارای قابلیت‌ها و ظرفیت‌های ویژه‌ای‌ست که آن‌را از تئاتر بزرگسال و تئاتر به معنای عام متمایز می‌سازد. دامنه این قابلیت‌ها تا آن حد گسترده‌است که به زعم برخی از صاحب‌نظران تئاتر به عنوان ضرورتی بزرگ در آموزش و پرورش کودکان و نوجوانان قابل طرح و توجه است. تئاتر ویژگی‌های خودش را در ارتباط با کودک دارد. مهمترین عنصر حیاتی و خاص تئاتر، زنده بودن کلام و حرکت است. کودک واژه و جملات را از دهان بازیگری می‌شنود که او را به‌واقع می‌بیند. انگار کودک به دنیای رمزآمیز و شگفتی پا می‌گذارد. اگر کار هنرمندان بر دل او بنشیند، کودک خودش را در چرخه زندگی می‌بیند و با نقش‌های گوناگون هنرمندان هم ذات پنداری میکند.
ضرورت تئاتر کودکان را باید از دو زاویه مورد نظر قرار داد؛ یکی از جهت منافعی که از آن متصور است و دیگر آن‌که به عنوان یک وسیله و روش آموزشی می‌توان از آن سود جست.می‌دانیم که بچه‌ها گاه مشکلات اخلاقی و رفتاری خاصی دارند. به واقع بهترین راه برای حل کردن مشکل این بچه‌ها این است که در کوران فعالیت تئاتری قرار بگیرد و به طور مثال در یک برنامه نمایشی نقشی را بازی کند و از طریق این نقش مشکل روانی و شخصیتی‌اش حل شود. این کاری است که در بسیاری از کشورهای جهان انجام می‌شود. بچه‌ای که درسش را با زبان غیرمستقیم تئاتر بشنود، یقین بکنید طوری با تئاتر خو میکند که پس‌فردا اگر هم خودش هنرمند نشود، حداقل بیننده قابلی خواهد شد.در واقع در تئاتر کودک و نوجوان براساس استعداد بازیگر، نقش‌ها را تقسیم نمی‌کنیم بلکه برای تمرین زندگی است که چنین کاری را می‌کنیم.
فواید تئاتر کودکان و نوجوانان در زندگی کودکان
آشنایی با یک فعالیت جمعی و اجتماعی
آشنایی با موسیقی و آواز
آشنایی با ادبیات و انواع قصه در رابطه با نمایشنامه
آشنایی با معماری و مجسمه سازی
آشنایی با هنرهای تجسمی، در رابطه با گریم و دکور
آشنایی با حرکات موزون
آشنایی با موضوعات متنوع و حوادث گوناگون
تقویت قدرت تفکر و ایجاد خلّاقیت
درک لذت از زیبایی و هنر
آشنایی با نظم و ترتیب
آشنایی با یک رسانه گروهی
آموزش پیام گیری و پیام رسانی
ظهور توانایی‌هاو ناتوانی‌ها و رشد استعدادهای ویژه
تئاتر به عنوان یک وسیله درمانی برای رفع کم رویی گوشه گیری و انزوا
تئاتر به عنوان وسیله‌ای برای تخلیه هیجانی و عاطفی
آشنایی با تئاتر برای کودکان
این زمانی است که یک گروه بزرگسال متنی که در خور فهم و درک کودکان باشد را انتخاب می کنند آن را تمرین کرده و برای کودکان به اجرا در می آورند. این نوع اجرا هم از حساسیت های خاص خود برخوردار است که باید بار آموزشی و پیام نمایش به گونه ای باشد که کودک به راحتی بتواند آن را هضم کند. در ضمن باید گره ای در آن ایجاد کنیم که برای کودک سؤال برانگیز باشد.
آشنایی با تئاتر با کودکان برای کودکان
این قسمت به صورت کارگاهی یا اتاق قصه انجام می شود. به این معنی که یک قصه را به صورت نمایش در آورده و در جمعی که بیننده و بازیگر آن کودک باشند در یک جلسه تمرین و اجرا می شود و همه بچه ها خود را در آن دخیل می کنند و هر یک نقشی را اجرا یا به جای شخصیتی بازی می کنند. این احتمال هم وجود دارد که یک نقش را چند نفر همزمان با هم بازی کنند. در این نوع کار نیاز خاص به دکور یا لباس یا گریم آن چنانی ندارد چون بیشتر هدف تقویت ذهن خلاق کودکان است. هر چه دکور، لباس و گریم کمتر دخالت داشته باشد ذهن کودک بیشتر درگیر کار می شود. انتخاب متن در این قسمت به عهده کارگردان است که آن زمان با بچه ها تمرین می کند. با تاکید به اینکه کارگردان حتماً باید مطالعات زیادی در مورد مشکلات یا معضلات آنها داشته باشد تا به راحتی بتواند هدف و پیام نمایش را در یک جلسه به کودکان برساند.
آشنایی با تئاتر با کودکان
زمانی است که یک کارگردان متنی را انتخاب کرده و با کودکان شروع به تمرین می کند و خود کودکان در آن بازی می کنند و این مستلزم آن است که ما ابتدا نمایش را برای کودکان بخوانیم تا آنها نقش‌هایی را که خودشان از آن خوششان می آید را انتخاب کنند. در مرحله بعد تقسیم نقش کرده و هر یک نقش خود را تمرین می کنند تا حفظ شوند. در این قسمت از کار خانواده نقش بسزایی در یادگیری کودکان دارند و کمک شایانی می توانند در پیشبرد نمایش و اجرای آن کنند. باید توجه داشت که کودکان با متن هایی بیشتر ارتباط برقرار می کنند که در آن ریتم و موسیقی زیاد به کار رفته باشد و چه بهتر که تمام آن شعر باشد. بچه ها با داستان‌هایی را که در آن حیوانات نقش آفرینی می کنند همزاد پنداری عجیبی دارند و علاقه مندی بیشتری را از خود نشان می دهند. باید توجه داشت که در تئاتر با کودکان ما محدودیت نداریم این بدان معنی است که حتماً نباید فیل چند برابر گنجشک یا گنجشک چند برابر مورچه باشد فقط هدف همان پیامدهای مثبتی است که در بالا به آن اشاره کردیم.
کاربردها و اثرات آموزشی و پرورشی تئاتر کودک و نوجوان
قدرت تحلیل ادبی را پرورش می دهد
تقویت مهارتهای گوش کردن
زبان محاوره ای کودک را تقویت میکند
اندیشیدن خلاق را به کودک اموزش می دهد
برنامه ریزی را به کودک یاد می دهد
مهارتهای ارزیابی موثر
جهت رزرو مشاوره تلفنی و حضوری با این شماره تماس بگیرید 09374071940 |
اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید لطفا ابتدا وارد شوید، در غیر این صورت می توانید ثبت نام کنید.