بلوغ دختران و پسران؟
بلوغ مرحله‌ای از رشد انسان است که باعث گذار از کودکی و رسیدن به بزرگسالی میشود. فردی که دوران بلوغ را پشت سر گذاشته باشد بالغ نامیده میشود و از نظر جنسی، توانایی تولید مثل دارد. بلوغ بیشتر اشاره به تغییرات جسمانی در بدن مرد و زن دارد. این دگرگونی با نام بلوغ جسمانی شناخته میشود. علاوه بر آن بلوغ روانی نیز اشاره به رشد روانی و شخصیتی فرد دارد. بلوغ جسمانی معمولاً در دوران نوجوانی اتفاق می‌افتد. بلوغ روانی دیرتر و پس از بلوغ جسمانی روی می‌دهد. بلوغ اجتماعی مرحله تکاملی بلوغ انسان است که موجب تعیین شخصیت اجتماعی فرد میشود
بلوغ جسمانی
بلوغ جسمانی به مجموعه تغییرات فیزیکی و فیزیولوژیکی در بدن انسان و سایر جانوران گفته میشود که بر اساس آنها، بیشتر بر اثر ترشح هورمونهای گوناگون، بدن کودک تبدیل به بدن بزرگسال میشود. بیشتر این تغییرات جنبهٔ جنسی دارند و به غدد و اندامهای جنسی مرتبط میشوند. به همین علت بلوغ باعث ایجاد آمادگی، احساس نیاز و توانایی سکس و تولید مثل میشود. زمان، فرایندها و نشانه‌های بلوغ در پسران و دختران متفاوت است. جهش بلوغ اصطلاحاً به رشد جسمانی بسیار سریعی گفته میشود که معمولاً در اوایل بلوغ رخ می‌دهد که در نهایت موجب افزایش قد، وزن و رشد عضلات بدن میشود [۱].
بلوغ در پسران
روند رشد اندام‌ها در پسران
بلوغ در پسران دیرتر از دختران روی می‌دهد و معمولاً سنین ده تا شانزده سالگی زمان بروز بلوغ جسمانی در پسران است. سرعت بلوغ نیز در پسران کمتر از دختران است و به همین دلیل دوران بلوغ و تکمیل نشانه‌های آن در پسران بیش از دختران طول می‌کشد [۲].
در پسرها هیپوفیز واقع در قاعده مغز شروع به ترشح هورمون‌هایی می‌کند که بیضه را برای تولید هورمون جنسی مردانه یعنی تستوسترون تحریک می‌کنند. این هورمون‌ها باعث ایجاد تغییراتی مثل بزرگی اعضای تناسلی و رشد موی بدن و سپس تولید اسپرم و افزایش میل جنسی میشوند.[۳]
نشانه‌های بلوغ در پسران که معمولاً از آنها با عنوان صفات ثانویه جنسی نیز نام برده میشود، عبارتند از:
- رشد بیضه، ترشح هورمونهای جنسی و افزایش تولید اسپرم
- رشد آلت تناسلی
- رویش موی صورت (ریش و سبیل)
- رویش موی زهار در پائین شکم و اطراف اندامهای جنسی
- رویش مو در زیر بغل و سایر بخشهای بدن
- تغییر در صدا و کلفت شدن یا مردانه شدن آن
- رشد بدنی و تغییرات جسمانی.
بلوغ در دختران
روند رشد اندام‌ها در دختران
ّ بلوغ در دختران فرق می کند و از سن 9 سالگی تا 16 سالگی در تغییر است. به طور کلی دختران در سن حدود 2 سال زودتر از پسران بالغ می شوند. نژاد، آب وهوا، وراثت، نوع تغذیه، شرایط فرهنگی، روابط عاطفی و اجتماعی موجب میشود که سن بلوغ در دختران تغییر پیدا کند.[۴]
نخستین نشانه شروع بلوغ در دختران، قاعدگی است که معمولااز نه تا هجده سالگی و زمانی که وزنِ دختران تقریباً به ۵۰ کیلو رسید ( دخترانِ بسیار لاغر دیرتر قاعده میشوند )آغاز میشود. بطور متوسط دختران برای نخستین بار در سن سیزده سالگی دچار عادت ماهیانه یا قاعدگی میشوند [۵].
در دختران بعد از بالغ شدن هیپوفیز شروع به ترشح هورمون‌هایی می‌کند که تخمدان‌ها را برای تولید هورمونهای جنسی زنانه یعنی استروژن و پروژسترون، تحریک می‌کنند. این هورمون‌ها باعث ایجاد تغییرات فیزیکی از جمله بزرگی پستانها و لگن‌ها و رشد موهای عانه و زیر بغل میشوند و به دنبال آن، تخمک گذاری و قاعدگی را تحریک می‌کنند.[۳]
از نظر جسم، با رشد استخوانها و عضلات بدن بویژه استخوان لگن و نیز به دلیل رشد پستانها، جهش بلوغ در دختران به سرعت و در مدتی کوتاه قابل مشاهده‌است. افزایش قد معمولاً تا هجده سالگی ادامه می‌یابد [۱].
افزایش ترشح هورمونهای استروژن و پروژسترون از عوامل بروز این تغییرات است:
نشانه‌های بلوغ و یا صفات ثانویه جنسی دختران عبارتند از:
- قاعدگی
- رشد پستانها
- رویش مو در اطراف اندامهای تناسلی
- رویش موی زیر بغل
- زنانه شدن صدا
- افزایش و توزیع چربی در بدن
نشانه‌های مشترک بلوغ
برخی نشانه‌های بلوغ در دختران و پسران هر دو دیده میشود:
- افزایش قد
- افزایش وزن
- رویش موی زیر بغل
- رویش موی در نواحی شرمگاهی
- تمایل به جنس مکمل
- افزایش ترشح غدد پوستی و بوی بدن
ناهنجاری‌ها
انواع بلوغ
- بلوغ جسمانی یا تغییرات فیزیکی و فیزیولوژیکی در بدن کودک. بلوغ جسمانی معمولاً نخستین بلوغ است.
- بلوغ روانی. تغییرات روانشناختی و شخصیتی در سنین نوجوانی و جوانی که باعث گذار از کودکی به بزرگسالی میشود.
- بلوغ اجتماعی. تکمیل و مشخص شدن جایگاه اجتماعی فرد در جامعه و کارکرد وی.
- بلوغ هیجانی. سنی که در آن فرد توانایی کنترل هیجانات و احساسات خود را پیدا می‌کند [۶].
جستارهای وابسته
مرکز روانشناختی و مشاوره انتخاب تلفن هماهنگی جهت تعیین وقت قبلی فرزاد سلحشور 0616-638-0922
اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید لطفا ابتدا وارد شوید، در غیر این صورت می توانید ثبت نام کنید.