تاثیر دوستان و همسالان در زندگی کودکان

دوست چه تاثیری در آینده فرزند دارد

همسالان و دوستان از مهمترین عوامل اجتماعی شدن کودکان و نوجوانان به شمار می آیند. آنها از طرق مختلف بر یکدیگر تأثیر می گذارند و از یکدیگر تأثیر می پذیرند. بسیاری از محققان بر این عامل تأکید دارند و از آن به عنوان ارتباط افقی یاد کرده اند، یعنی ارتباطی که در بین افرادی نسبتاً هم سطح از لحاظ سنی، طبقه اجتماعی، تحصیلی، اقتصادی و ... برقرار است. داشتن دوست خوب باعث رشد روابط اجتماعی مناسب می‌شود، در دوره دبستان و نوجوانی نیاز به داشتن دوست بسیار شدید است، دوستان هم محرم رازند و هم امنیت خاطر ایجاد می‌کنند. دقت در انتخاب دوست و راهنمایی در این زمینه یکی از اصولی است که والدین باید آن را در نظر داشته باشند؛ میل شدید کودکان دبستانی به تقلید از بزرگ‌ترها موجب می‌شود که رفتار آنها را پذیرفته و تقلید کنند، بنابراین رفتارهای خوب و بد والدین و اعتنا و بی‌اعتنایی به اصول اخلاقی خیلی زود در رفتار کودکان مشخص شود.

نقش دوستان و همسالان در اجتماعی شدن کودک

تا قبل از یک سالگی به ندرت ارتباطی معنی دار بین کودکان برقرار می شود. کودکان ده ماهه به گونه ای با یکدیگر برخورد می کنند که انگار عروسک اند، برای هم صدا در می آورند، موهای همدیگر را می کشند یا اعتنایی به یکدیگر نمی کنند. از حدود دو سالگی به بعد اولین ارتباط های معنی دار میان کودکان ایجاد می شود. البته دوام این ارتباط ها بسیار اندک است و در حد چند دقیقه بازی با یکدیگر باقی می ماند. در دوران نوجوانی، همسالان مهم ترین نقش را در فرایند اجتماعی شدن فرد بازی می کنند. نوجوانان برای این که بتوانند هویتی مستقل از والدین پیدا کنند باید ارتباطی صمیمی و متقابل با همسالان خود برقرار نمایند. ارتباط و دوستی دوران نوجوانی دارای این مشخصه ها است:
دوستان ، یکدیگر را درک می کنند
افکار و احساسات عمیق و درونی خود را با یکدیگر در میان می گذارند
برای حل مسائل و مشکلات روانی خود به یکدیگر کمک می کنند
سعی دارند باعث دردسر و مشکل برای دوستانشان نشوند
سازگاری علائم و شخصیت دو نفر، ملاک انتخاب دوست است
پایان دوستی منوط به عهد شکنی و عدم وفای به عهد یکی از دوستان است

کودکان و نوجوانان برای رسیدن به رشد اجتماعی مطلوب باید با همسالانشان ارتباط مناسب برقرار کنند. همسالان می توانند از طریق الگو سازی و تعادل هم سطح با یکدیگر، ارزش های اجتماعی را به همدیگر انتقال دهند و نقطه اتکایی برای یافتن استقلال و از بین بردن خودمداری ایجاد کنند. در این بین، والدین باید تسهیل کننده روابط بین همسالان باشند و موقعیت و شرایط ارتباط درست و صحیح فرزندانشان با همسالان خود را فراهم سازند.

مزایای دوستی با همسالان برای فرزندان

آنان برای همدیگر احساس امنیت عاطفی و حمایت فراهم می کنند.
همسالان با حمایت خود می توانند از شدت وابستگی دوستانشان به خانواده بکاهند.
آنان به اشکال رسمی و غیر رسمی مهارت های اجتماعی بسیاری را به هم می آموزند.
در بازی و بحث، آنان به یکدیگر فرصت تمرین ابراز وجود داده، نقش ها و رفتارهای گوناگون را برای هم تشریح می کنند.
آنان در بسیاری موارد، برای همدیگر حکم معیارهای بهنجاری پیدا می کنند که موفقیت و شکست را می توان نسبت به آنها سنجید.
آنان می توانند از فشار اجتماعی که بزرگ ترها به آنها تحمیل می کنند بکاهند و در برخی موارد ، یکدیگر را در مقابل تهدید و اجبار بزرگ ترها حمایت کنند.
آنها می توانند الگوی همدیگر قرار گیرند. برای الگو قرار گرفتن و تقویت رفتارهای یکدیگر، امکان دارد همسالان اعمالی را تقویت کنند که با ارزش های بزرگ ترها هماهنگ باشد یا برعکس.

وظیفه والدین نسبت به دوستی های فرزندان

اعمال نظارت و کنترل از سوی والدین نسبت به فرزندان باید به گونه ای باشد که اثرات منفی به دنبال نداشته باشد و آنها احساس نکنند که والدینشان نسبت به آنها بی اعتمادند. در عین حال، پدر و مادر باید به نحوی فرزندان خود را متقاعد سازند که از مراقبت والدین خود بی نیاز نیستند و این مراقبت ناشی از علاقه و مسؤولیتی است که خانواده در برابر فرزندان دارد. بعضی خانواده ها کار سخت گیری را به جایی می رسانند که فرزندان خود را از داشتن هر نوع دوست، بازمی دارند؛ چنین روشی درست نمی باشد؛ زیرا آنها فرزندانشان را از مزایای دوستی و فواید آن محروم می سازند. داشتن دوستان شایسته این نیاز عاطفی او را برآورده می سازد و او را از تنهایی با تمامی عواقب زیانبارش نجات می دهد و موجبات رشد عاطفی و اجتماعی او را فراهم می سازد. بنابراین کافی نیست که ما فرزندان خود را از معاشرت با دوستان ناشایست منع کنیم؛ بلکه باید آنها را در یافتن دوستان خوب یاری دهیم. پدر و مادر آگاه می کوشند تا با فراهم کردن شرایطی، امکان انتخاب بهترین دوستان را به فرزندان خود بدهند.

والدین باید زمینه و بستر مناسبی را برای دوستان خوب فراهم نمایند، مثلاً روابط دوستانه یا خانوادگی یا شغلی والدین با افراد خاص، محله ای که برای زندگی خود انتخاب می کنند و مدرسه ای که فرزندان را در آن نام نویسی می نمایند و جاهایی که برای گردش و تفریح و ... می روند، همه این موارد هدفدار و جهت دار باشد، چون این گونه مجالس در شکل دادن به دوستیهای کودکان و نوجوانان با افراد معین مؤثر است. والدین ضمن اینکه فرزندان خود را از معاشرت با دوستان ناشایست منع می کنند، آنها را در یافتن دوست خوب کمک کنند، در این زمینه شرایط و امکانات لازم را فراهم آورند. در سنین نوجوانی وظیفه والدین است که به صورت غیر محسوس، عاقلانه و منطقی بر رفت و آمدهای نوجوانان نظارت و کنترل داشته باشند.

والدین و مربیان معیارهایی که اسلام برای انتخاب دوست بیان کرده، به فرزندانشان آموزش دهند.والدین نسبت به وظایف خویش در قبال کودکان و نوجوانان آگاه باشند و با آگاهی و درایت زمینه رشد و بالندگی فرزندانشان را فراهم سازند. والدین به نحوی که فرزندان خود را حساس و بدبین نکنند مراقب نشست و برخاست او باشند و اگر تشخیص دادند که یکی از معاشران او اهلیت تربیتی و اجتماعی ندارد، زمینه قطع ارتباط او را فراهم سازند و در صورت نیاز از همفکری و کمک افرادی که مورد احترام و وثوق فرزند می باشند برای تأثیرگذاری بر تصمیم وی استفاده کنند. والدین به فرزندان خود معیار بدهند و آنان را با خصوصیات و ویژگیهای دوست خوب و بد آشنا سازند و در جلسات خانوادگی و جشنها و مراسم مواظب باشند که فرزندان در دام دوستان ناباب گرفتار نشوند.

جهت رزرو مشاوره تلفنی و حضوری با این شماره تماس بگیرید 09374071940