خلط حکم شرعی با حکم عقلی

سلام

گاهی اوقات برخی مردم عزیز سوال می‌پرسند فلان چیز که هیچ ضرری هم ندارد؛ بلکه کلی فایده نیز دارد پس چرا حرام است؟ مثلاً سوال می‌شود شطرنج که برای ذهن خیلی هم مفید است چرا حرام است؟ 

در پاسخ به اینگونه سوالات باید گفت که افرادی که اینگونه سوالات برایشان بوجود می‌آید بین حکم_شرعی با حکم_عقلی خلط کرده‌اند؛ در صورتی که حکم شرعی یک چیز است؛ حکم عقلی یک چیز دیگری. 

در واقع وقتی در شرع گفته می‌شود الف حرام است یعنی اگر کسی مرتکب فعل الف شد؛ این فرد مستحق عقاب و عذاب اخروی است مگر اینکه توبه کند یا با مغرفت الهی یا شفاعت در قیامت گناهش بخشیده شود و این مطلب ربطی به فایده یا ضرر دنیوی ندارد.

پس چه بسا فعلی هیچ ضرری نیز نداشته باشد یا لااقل زیاده روی نکردن در آن ضرری نداشته باشد اما  حرام باشد. پس می‌شود مثلاً  شطرنج نه تنها ضرر نداشته باشد؛ بلکه فوایدی نیز برای ذهن داشته باشد؛ اما حرام باشد. یعنی صرف نظر از فایده یا ضررش کسی که شطرنج انجام دهد مستحق عذاب اخروی است مگر اینکه توبه کند یا مغفرت یا شفاعت شامل حالش شود. چون فایده و ضرر دنیوی روی جسم یا روح یک چیز است؛ اما ثواب و عقاب اخروی یک چیز دیگری است که این دو ربطی به هم ندارد.

نکته: 

البته طبق نگاه  رایج امروزی که احکام را  تابع مصالح و مفاسد حقیقی و تکوینی می‌داند؛ اگر فعل الف حرام باشد؛ هر چند مرتکبش مستحق عذاب اخروی است؛ اما قطعاً مفاسدی نیز داشته است که حرام شده است.

پس اگر ما فعلاً ضرر خاصی برای فلان فعل نمی‌شناسیم یا نه تنها ضرری نمی‌شناسیم بلکه فوایدی را نیز برای فعل سراغ دارید؛ قطعاً ناشی از شناخت اندک ماست؛ و این فعل مفاسدی نیز دارد که این مفاسدش بر مصالحش می‌چربد که باعث حرمتش شده است. هر چند اگر به این نگاه قائل نباشیم؛ این نکته را نیز لازم نیست در نظر داشته باشیم.

پستی که مدتها قبل در کانال نوشته شده بود و موضوعش مرتبط با این بحث است نیز مجدداً توصیه به خواندش می‌کنم

 

مرکز مشاوره و روانشناسی انتخاب

مشاوره تلفنی برای سراسر کشور

تلفن جهت تعیین وقت

09226380616 { فرزاد سلحشور }

09365058631 { مسعود خلیلی }