«خود کم بینی» یا «احساس حقارت» چیست و چگونه می توان با آن مقابله کرد؟

گاهی انسان با اینکه از استعداد و توانایی‌های زیادی برخوردار است، اما در عین حال خود را بسیار پایین‌تر از دیگران تصور می‌کند. به نظر شما علت چیست؟

یکی از عوامل اساسی انحرافات روان و شخصیت انسان، «عقده حقارت» یا خود کم بینی است. عقده حقارت به حالت افسردگی همراه با کینه‌توزی که به سبب ناکامی ، تحمل رنج ، خفت و حقارت پدید می آید، تعریف شده است. «احساس حقارت» ، همان طور که از کلمه دومش بر می آید، یعنی اینکه یک نفر حس کند در برابر دیگران کوچک است و خودش را دست کم بگیرد. البته این «خودکم بینی» چندان ربطی به واقعیت ندارد و بیشتر باور و حس یک آدم است نسبت به خودش. همه آدم ها در زندگی روزمره و در نقش پدر، مادر، برادر، همکار، دوست و ... دنبال این هستند که بهترین باشند و جای بهتری در دنیا پیدا کنند. «عقده حقارت» دارای ماهیت فطری نیست و اختصاص به طبقه یا قشر معینی ندارد، بلکه عارضه ای است که علل پیدایش آن را باید در تربیت و پرورش اولیه فرد و روابط و مناسبات متقابل او با محیط در دوران کودکی تا بلوغ، جست وجو کرد. تبعیض، نازپروردگی، نقص عضو، عدم ارزش گذاری های خانواده برای شخص، عدم مسئولیت دادن و ... از علل ایجاد این احساس در فرد هستند.

-

ویژگی های رفتاری یک خود کم بین

 

1- بی احترامی به دیگران

آدم هایی که برای خودشان احترام قائل نیستند، به دیگران هم احترام نمی گذارند، آنها فکر می کنند چون خودشان، خودشان را قبول ندارند، پس نباید کس دیگری را هم قبول داشت. آنها کوچک ترین مشکل دیگران را چنان به رخ شان می کشند که آنها تحقیر شوند.

 

2- دهن بینی

آدم های خودکم بین با کوچک ترین توصیه دیگران، یک دفعه مسیر زندگی شان را عوض می کنند. کافی است که به این آدم ها بگویی لباس شان زشت است، دیگر عمراً فردا آن لباس را تنشان ببینید.

 

3- انزوا

کسانی که احساس حقارت دارند، فکر می کنند دیگران هم مثل خودشان، آنها را غیرجذاب، خنگ و خسته کننده می دانند. به همین دلیل سعی می کنند تا جایی که می شود، توی چشم نباشند و با کسی دهان به دهان نشوند تا ضعف خیالی شان مشخص نشود. رقابت گریزی آدم های خود کم بین با اینکه دلشان می خواهد همیشه برنده شوند، باعث می شود سعی کنند تا جایی که ممکن است وارد هیچ رقابتی نشوند. آنها خودشان فکر می کنند که بازنده خواهند بود و بازندگی هم یک فاجعه دیگر است!

 

4- انتقاد ناپذیری

یکی از علت هایی که این افراد انتقاد پذیر نیستند، همین است که آنها هر نوع انتقاد سازنده یا ناسازنده ای را دشمنی تلقی می کنند. خودکم بین ها دوست ندارند کسی ناتوانی های آنها را گوشزد کند.

 

5- توهم توطئه

کسانی که برای خودشان ارزشی قائل نیستند، فکر می کنند که همیشه دشمن هایی دارند که نشسته اند و در فکر دسیسه ای هستند تا آنها را از هر جایی که هستند پایین بکشند. البته توهم توطئه در شکل شدیدش یک بیماری روانی است و باید درمان شود.

 

عزت نفس، دشمن خودکم بینی

برای آن که بتوان با «عقده حقارت»، به سازشی منطقی رسید یا آن را از وجود خویش دور ساخت، لازم است درباره آن شناسایی کافی پیدا کرد. وقتی انسان در گزینش هدف های زندگی خود، اندیشه های خام و بی حاصل می پرورد یا سعی می کند به محالات دست پیدا کند و یا تنها تمایلات و منافع شخصی را در تلاش و کوشش خود مد نظر قرارمی دهد، مفهوم اش این است که راه گریز خود را در شکست و ناامیدی می جوید؛ تا حالا شده است که خودتان برای تشویق خودتان آبمیوه بخرید؟ شده که نظر دیگران را درباره موقعیت تان در نظر نگیرید و شده است که برای موفقیت های کوچک و بزرگ خودتان، جایزه بخرید؟ یکی از راه هایی که می تواند به شما کمک کند تا از پس احساس حقارت تان بر بیایید ، این است که راه هایی برای تشویق خود پیدا کنید. باور کنید خیلی لذت بخش است که آدم بعد از موفقیت در یک آزمون زندگی، اولین شیرینی موفقیتش را خودش بخورد و بعد آن را به دیگران تعارف کند.
تا حالا مزه این شیرینی را چشیده اید؟
باید خودتان دست به کار شوید، اگر بخواهیم در یک کلمه ، راه حل را به شما معرفی کنیم، باید بگوییم شما باید خودتان را باور کنید. خودِ خودتان و از خودتان بودن خجالت نکشید. باید با تمام وجود، خودتان را بپذیرید. حتماً می‌پرسید چگونه می‌توانم چنین کار مهمی را انجام دهم. مکانیزم باور خود، عزت نفس است. برای اینکه خودمان را باور کنیم باید عزت نفس را در درون مان افزایش دهیم. عزت نفس عبارت است از احساس ارزشمند بودن؛ این حس از مجموعه افکار، احساسات ، عواطف و تجربیات ما در طول زندگی ناشی می شود.می اندیشیم که فردی با هوش یا کودن هستیم، احساس می کنیم که شخصی منفور یا دوست داشتنی هستیم، مورد قبول و اطمینان هستیم یا خیر؟ خودمان را دوست داریم یا نداریم؟ همانطور که ملاحظه می کنید، مولفه های عزت نفس گسترده و پیچیده است. مجموعه این برداشت ها و ارزیابی ها و تجاربی که از خویش داریم باعث می شود که نسبت به خود احساس خوشایند ارزشمند بودن، یا بر عکس احساس ناخوشایند بی کفایتی داشته باشیم؛ درخور ذکر است که اعتماد به نفس و در یک کلام تمام ویژگی‌های مثبت فرد، برآیند عزت نفس به شمار می آید؛ یعنی از عزت نفس ناشی می شود.

 ویژگی های اشخاصی که عزت نفس بالا دارند

1-مستقل عمل می‌کنند؛

درباره مسائلی چون استفاده از وقت، پول، حرفه، تحصیل، ازدواج و مانند این ها، با عزتمندی دست به تصمیم گیری نهایی و انتخاب می زنند.

2- مسئولیت پذیر هستند؛

مسئولیت کارهای خویش را به عهده می گیرند و فرافکنی نمی‌کنند.

3- به پیشرفت هایشان افتخار می کنند؛

هنگامی که از پیشرفت هایشان تعریف می شود (تعریف واقعی نه چاپلوسی)، با مسرّت تصدیق می کنند و از این بابت احساس رضایتمندی دارند. البته نباید اجازه دهیم که تعریف دیگران باعث خودشیفتگی و غرور ما شود.

4- ناکامی را به خوبی تحمل می کنند؛

آن ها که عزت نفس بالایی دارند هنگام روبه رو شدن با ناکامی ها، می توانند شکیبایی از خود نشان دهند و قادر هستند از آن چه که موجب ناکامی شان شده، سخن بگویند و آن را تحلیل کنند.

 

https://t.me/entekhab123

مرکز روانشناختی و مشاوره انتخاب

تلفن هماهنگی جهت تعیین وقت قبلی

فرزاد سلحشور     0616-638-0922

مرکز مشاوره تلفنی