روش های برخورد با کودک نامرتب و بی نظم
نامنظم و شلخته بودن کودکان دلایل گوناگونی دارد. نخستین دلیل نا منظم بودن کودک را باید در والدین بیابیم. شیوه ی فرزند پروری و تربیت کودک می تواند زمینه را برای بی نظمی کودک فراهم کند. دلیل دیگر می تواند این باشد که کودک رفتار بی نظم و نا مرتب بودن را در پدر و مادرش دیده است و از آن ها تقلید می کند. خواهر و برادر ، همسالان و همبازی ها ی کودک نیز می توانند در بروز بی نظمی و شلختگی در کودک نقش داشته باشند. کودک در برخورد با خواهر و برادر بزرگ ترش و نیز همسالانش رفتار های آنان را می بیند و این رفتار ها را درونی سازی و از انها تقلید می کند.
برخی از کودکان به دلیل بروز اختلال روانی یا مشکلات روحی و عاطفی دچار بی نظمی می شوند. افسردگی، استرس، بیش فعالی، مرگ والدین و نزدیکان و … می‌تواند کودکان را برای کوتاه مدت یا دراز مدت دچار بی نظمی و نا مرتب بودن کند.
یکی دیگر از عوامل بی نظمی و شلخته بودن کودکان این است که می خواهند به برخورد های والدینشان اعتراض کنند. کودکانی که به دست پدر و مادر تنبیه می شوند یا از حمایت عاطفی خوبی برخوردار نیستند بیش از دیگر کودکان دچار بی نظمی و بی انظباطی می شوند. کتک زدن کودک، فریاد کشیدن، تنبیه کودک و … می تواند کودک را به بی نظمی و شلختگی دچار کند. پس گاهی کودک در واکنش به رفتار نادرست پدر و مادرش با این روش اعتراض می کند.
راهکار برخورد با کودک نامنظم و شلخته برای مرتب کردن وسایل و اتاقش:
اصلاح رفتاری والدین
همان‌گونه که گفتم گاهی شلختگی کودک به این دلیل است کودک همین رفتار را در پدر و مادرش می بیند. بار دیگر از خودتان بپرسید ما شلخته هستیم یا کودکمان؟ اگر شما هم نا منظم هستید باید خودتان را اصلاح کنید تا کودکتان با مشاهده ی رفتار، خودش را اصلاح کند.
یاد دادن نظم و ترتیب به فرزند
آموزش نظم به فرزند باید به شیوه ی عملی باشد. به او نشان دهید که چگونه باید هر کدام از وسایل و اسباب بازی‌ها را در جای خودش بگذارد. کودک از رفتار شما الگوبرداری می کند. پژوهش ها نشان می دهد که کودک اولویت بندی برای مرتب کردن وسایل را نیز با مشاهده ی رفتار والدین می آموزد. برای کودکتان یک الگوی نمونه پدید آورید. الگوی نمونه یعنی کودک بداند چگونه اتاقش را مرتب کند وسایل و اسباب‌بازی هایش را سر جایش بگذارد؛ و این که چه حالتی را منظم و چه حالتی را نا منظم می دانیم. مشارکت پدر و مادر، کودک را به نظم و ترتیب جذب می‌کند. با گذر زمان باید مشارکت والدین در این زمینه کاهش یابد تا جایی که کودک بدون مشارکت پدر و مادرش بتواند وسایل و اسباب بازی‌ها یش را مرتب کند. به خاطر داشته باشید که اگر کودک بداند که پدر و مادرش اتاقش را مرتب خواهند کرد از مرتب کردن اتاقش خودداری می کند.
بازی کردن با فرزند برای نظم و ترتیب
منظم کردن اتاق و وسایل می تواند برای فرزند خسته کننده باشد. تلاش کنید نظم و ترتیب دادن را برای فرزند سرگرم کننده و شادی آور کنید. با او برای مرتب کردن رقابت به راه بیاندازید. روحیه ی رقابت در کودکان می تواند محرک خوبی برای کودک باشد. برای نمونه به او بگویید: «تو اتاقت را مرتب کن و من دیگر بخش های خانه را. ببینیم چه کسی زودتر می‌تواند این کار را انجام دهد و برنده شود». می‌توانید به او در مرتب کردن کمک کنید و هنگام انجام این کار آواز بخوانید. آواز خواندن با هم می تواند یک محرک مثبت باشد تا کودک برای مرتب کردن وسایلش تلاش کند.
تشویق فرزند به نظم و ترتیب
فرزندان پس از هر کاری که انجام می دهند به واکنش کلامی و رفتاری شما توجه می کنند. فرزندان با مشاهده ی واکنش والدین از آن‌ها بازخورد می گیرند. تشویق فرزند می تواند بهترین محرک برای جذب او به نظم و دوری از شلختگی باشد. بهتر است تشویق ها معنوی و کلامی باشد. مشوق های مادی می‌تواند کودک را شرطی کند. اگر می‌خواهید از مشوق های مادی بهره بگیرید بهتر است مشوق ها کوچک باشد برای نمونه به او یک شکلات بدهید. در برخورد با اتاق منظم کودک و مرتب بودن وسایلش، خودتان را شاد نشان دهید. از او سپاس گزاری کنید و به او آفرین بگویید. به او بگویید که امیدوار هستید فردا هم با دیدن وسایل مرتب و اتاق تمیزش خوشحال شوید.
برای نظم و ترتیب دادن و مرتب کردن زمان تعیین کنید
هر کاری زمانی دارد. هنگامی که کودک بازی می‌کند نباید از او بخواهید که نظم و ترتیب داشته باشد. کودک را هنگام بازی به حال خودش بگذارید و از او نخواهید که با کنار گذاشتن یک وسیله یا اسباب‌بازی، آن را در همان زمان در سر جایش بگذارد. می توانید به او گوشزد کنید که با پایان بازی باید اسباب بازی‌ها و وسایل سر جایشان گذاشته شوند. این گوشزد کردن نباید به شیوه ای تهدید آمیز باشد. برای مرتب کردن اتاق و وسایل زمان خاصی را تعیین کنید. به فرزندتان یادآوری کنید که تا ۱۵ دقیقه پس از پایان بازی اتاقش باید مرتبط و منظم باشد. ساعت مشخصی را برای مرتب بودن وسایل و اتاق کودک در شبانه‌روز مشخص کنید. برای نمونه با کودکتان قرار بگذارید که هر روز در ساعت ۴ عصر اتاقش مرتبط باشد و در آن ساعت به بازدید از اتاقش بپردازید. این بازدید بسیار مهم است و به کودک می فهماند که نظم و ترتیب برایتان بسیار ارزشمند است.
منطقی و جدی بودن و پرهیز از خشم در برابر بی نظمی کودک
کودک در هر سنی توانایی های خاصی دارد. از فرزندتان به اندازه ی تواناییش بخواهید که به منظم و مرتب کردن بپردازد. فشار آوردن به کودک نتیجه ی معکوس خواهد داشت. تهدید کردن و تنبیه فیزیکی کودک، به جای این که او را به نظم و ترتیب جذب کند به شلختگی و بی نظمی می کشاند. در برابر کودکتان جدی باشید. جدی بودن به معنای برخورد خشک و خشن نیست. جدی بودن هشداری به کودک است که شما در برابر او کوتاه نخواهید آمد. کودک ممکن است بارها و بارها از انجام درخواستتان خودداری کند. نا امید نشوید و کارهایش را خودتان انجام ندهید. می‌توانید به کودک هشدار دهید که اگر به شلخته و نا منظم بودن ادامه دهد با محرومیت‌هایی به عنوان تنبیه روبه‌رو خواهد شد. برای نمونه او را به پارک یا شهربازی نخواهید برد. یا این که نمی تواند دوستانش را به خانه دعوت کند.
کمک گرفتن از مشاور و روانشناس
قبلا اشاره کردیم که گاهی شلختگی و بی نظمی کودک به دلیل اختلال روانی مانند افسردگی، استرس، بیش فعالی و … بروز می‌کند یا کودک به خاطر مرگ پدر یا مادر، رفتن به خانه یا شهری تازه و … دچار بی نظمی و شلختگی شده است. در چنین شرایطی به شما سفارش می کنم از یک روانشناس کودک کمک بگیرید تا شما را در بهبود و اصلاح رفتار کودکتان یاری کند. اگر کودکتان در چنین شرایطی است با یک روان شناس کارآزموده مشورت کنید زیرا این رفتار کودک می تواند یک زنگ خطر برای وجود مشکلی در زندگی او باشد.
اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید لطفا ابتدا وارد شوید، در غیر این صورت می توانید ثبت نام کنید.