معذرت خواهی والدین از کودکان

همیشه گفته می‌شود بچه‌ها به حرف‌های پدرومادر گوش نمی‌دهند، اینکه شما چه چیزهایی را از آنها می‌خواهید و چه انتظاراتی دارید، برایشان مهم نیست بلکه آنها به اعمال شما نگاه می‌کنند و دقیقا همان الگوها را در رفتارهای‌شان به کار می‌گیرند. هر پدر و مادری از فرزندش انتظار دارد که وقتی کار خطایی از او سر زد بابت رفتار اشتباهش معذرت خواهی کند و تعهد دهد که دیگر رفتارش را تکرار نکند. حال اگر یک بار هم رفتار یا قضاوت نادرست از سوی والدین اتفاق بیفتد و آنها حاضر نباشند اشتباه‌شان را بپذیرند چه پیغامی را به فرزندشان مخابره کرده‌اند؟

پدر و مادر با رفتار خود می‌توانند الگوی عملی موثری برای فرزندان خود باشد. وقتی پدر و مادر اشتباهی می‌کنند و در پی آن عذرخواهی می‌کنند نشان می‌دهند که قرار نیست آنها همیشه شنونده عذرخواهی باشند بلکه به کودکشان آموزش می‌دهند که وقتی رفتار نادرست یا قضاوت ناعادلانه‌ای داشت بتواند غرورش را کنار بگذارد و عذرخواهی کند. البته عذرخواهی والدین از رفتار یا حرف نابجایی از کودک‌شان اگر به مقدار متعادل و در زمان مناسب باشد، بسیار مثبت و راهگشاست اما این کار آنها نباید به یک امر روال تبدیل شود و والدین کاری بکنند که همیشه گناهکار شناخته شوند و بچه فکر کند که همیشه حق با اوست.

مساله‌ای که خیلی از بچه‌ها از آن گلایه دارند، عدم پذیرش اشتباه از سوی پدرومادرهاست. آنها در مورد می‌گویند که پدرومادرها فکر می‌کنند پادشاه هستند، هیچ وقت مقصر نیستند و هیچ کار اشتباهی انجام نمی‌دهند! در این شرایط وقتی پدرومادری از کودکشان معذرت خواهی کنند خیلی خوب است و انعطاف پذیری آنها را نشان می‌دهد. عدم پذیرش اشتباه از سوی والدین حاکی از خودستایی‌شان است یا نگران این هستند که وجهه‌شان را نزد کودک‌شان از دست بدهند. والدین می‌ترسند که اگر خودشان را یک فرد خطاکار نشان بدهند که بابت اشتباهاتش مغذرت خواهی می‌کند، جایگاه سابق را نزد بچه‌شان نداشته باشند و او دیگر به حرف‌های‌شان اهمیت سابق را ندهد. اما اگر پدرومادر در حرف و عمل‌شان به فرزندشان بیاموزند که هر انسانی کاستی‌هایی دارد و طبیعی است که در اثر این کاستی‌ها گاهی خطاهایی از او سر بزند، دیگر این موضوع به این شکل تابو برای خودشان و فرزندشان نمود نخواهد داشت. بلکه کودک به راحتی می‌پذیرد که آنها نیز ممکن است دچار خطا شوند و این امری کاملا طبیعی است زیرا پدرومادرش نیز انسان‌هایی هستند که در حال تغییر و تکامل خود هستند.

والدین نیز ممکن است در زندگی خانوادگی دچار اشتباه شوند،حتی در مقابل فرزندان خود ممکن است اشتباهی مرتکب گردند. آیا شما از آن دسته والدینی هستید که معتقدید ‌شأن پدر و مادری‌تان با عذرخواهی کردن از فرزند زیر سؤال می‌رود یا از آنها که می‌گویند اگر اشتباهت را جلوی بچه به روی خودت بیاوری،دیگر روی حرفت حساب نمی‌کند؟ شاید هم جزو والدینی باشید که به‌نظرشان معذرت خواستن، وظیفه ابدی و ازلی فرزند است و پدر و مادر در ارتباط با فرزندشان، از آن معافند.البته دسته دیگری هم وجود دارند که پذیرفته‌اند معذرت‌خواهی، کوچک و بزرگ و بچه و والد نمی‌شناسد و هرکسی اشتباهی از او سر می‌زند.

«بگو ببخشید»، «بگو عذر‌می‌خوام»، «بگو اشتباه کردم»! از این دست جملات امری در باب معذرت‌خواستن، در ادبیات تربیتی والدین، زیاد است. مدام از کودک می‌خواهیم بابت اشتباهش از ما، خواهر و برادر، همسایه و دوست و آشنا عذرخواهی کند. البته که این بد نیست.اما آیا خود ما تا به حال از او عذرخواهی کرده‌ایم؟ الگوی مناسبی برایش بوده‌ایم؟ قبل از هر‌چیز باید بدانید که هر انسانی ممکن است دچار خطا و اشتباه شود و والدین هم از آن مستثناء نیستند.در گام دوم باید پذیرفت که کودک و نوجوان با چشم و عقل تیز، رفتار والدین‌ خود را کنترل می‌کند و متوجه اشتباهات او می‌شود.و اگر به روی خودتان نیاورید که اشتباهی رخ داده، یک نمره منفی دیگر هم در تربیت کودک، نصیب‌‌تان می‌شود. پس بهتر است بعد از هر اشتباه احتمالی، بپذیرید که خطایی رخ داده و کودک متوجه آن شده، بعد هم خیلی آرام مسئولیت اشتباه خودتان را قبول کنید.

حتی اگر کودک، طرف اشتباه شما نیست، می‌توانید به او بگویید از اینکه چنین اشتباه رفتاری یا گفتاری از جانب شما رخ داده، احساس پشیمانی و ناراحتی می‌کنید و متأسفید؛ «از اینکه موقع حرف زدن با بابا، عصبانی شدم و صدام بلند شد، خیلی ناراحت و پشیمونم. امیدوارم از این به بعد بتونم خودمو کنترل کنم.»همچنین با عذرخواهی کردن از «بابا» به کودک نشان می‌دهیم که کدام رفتارها نادرست است و نیازمند عذرخواهی است.در این حالت کودک می‌آموزد که خودش باید رفتارش را بسنجد، در مورد بهتر و درست‌شدن رفتار و گفتارش، تصمیم گرفته و اقدام کند و از عذرخواهی کردن و ابراز پشیمانی از کار اشتباه،احساس بدی نداشته باشد. اگر شما یک الگوی خوب برایش باشید دیگر نیازی نیست مدام در هر شرایط نادرستی از او بخواهید که عذرخواهی کند، بلکه او می‌آموزد که درصورت بروز اشتباه، عذرخواهی کرده و تصمیم بر درست کردن شرایط بگیرد.

عذرخواهی در زمانی که قوانین خانه به ناگاه نقض شده‌اند، به کودک یاد می‌دهد که قوانین برای همه یکسان است و باعث می‌شود که احترام گذاشتن به حریم خانه و قوانین آن، برای کودک درونی شود. تصور کنید که استفاده از تلفن همراه، هنگام صرف غذا، در خانه‌تان ممنوع است، ناگهان تلفن‌ شما زنگ می‌خورد و شما ناخودآگاه شروع به صحبت می‌کنید.کودک در چنین شرایطی تصور می‌کند که قوانین فقط برای او است و همه در جهت محدود کردن آزادی و لذات او وضع شده و والدین به آن پایبند نیستند اما اگر شما بعد از آن بگویید: «معذرت می‌خوام، قصدم نایده گرفتن قانون نبود و حواسم هست دیگه تکرار نشه» کودک می‌فهمد که قانون برای همه است و استثنایی ندارد. این کار قدرت شما در وضع قوانین را بیشتر می‌کند.

هرگز گمان نکنید که با عذرخواهی کردن ‌شأن والدینی‌تان زیر سؤال رفته و دیگر بچه روی حرف‌تان حساب نمی‌کند و خودتان را کوچک کرده‌اید. اینها تصور اشتباهی است و دقیقا عکس این اتفاق می‌افتد. شما به کودکتان یاد می‌دهید که توانایی و قدرت پذیرش اشتباهش را داشته باشد؛قدرتی که اگر به آن مصلح شود، روابط اجتماعی بهتری را تجربه خواهد کرد. بسیاری از افراد به‌دلیل نداشتن قدرت‌پذیرش اشتباه، در روابط شخصی‌شان دچار مشکلات بزرگ شده و تنها مانده یا طرد می‌شوند. فقط باید مراقب باشید این اتفاق معذرت خواستن خیلی زیاد تکرار نشود که اثر سوئی خواهد داشت.

پذیرفتن اشتباه و عذرخواهی کردن، راه خوبی برای شکستن گارد عصبی افراد است. نگاهی به مشکلات اجتماعی بیندازید. و خیابان‌ها و دعواهای روزانه افراد را ببینید، عامل اصلی اغلب آنها این است که فرد خاطی حاضر به پذیرش اشتباهش نبوده و با «ببخشید» و «معذرت می‌خواهم» بیگانه است.پذیرفتن اشتباه و درخواست بخشش، خودبه‌خود فضا را از تشنج و ناآرامی نجات می‌دهد. ممکن است اشتباهی در ارتباط با نوجوانتان انجام داده باشید؛ مثلا بی‌هوا و بدون اجازه وارد اتاقش شده‌اید.او از دست شما عصبانی و ناراحت است و اگر شما اشتباه را نپذیرید بیشتر به ناراحتی و پرخاشگری او دامن زده‌اید و بعید نیست که حرمت‌شکنی‌ای هم اتفاق بیفتد و لجبازی هم صورت بگیرد. اما اگر عذرخواهی کنید و بگویید اشتباه شده و معذرت می‌خواهید، راه روی پرخاشگری، عصبانیت و ناراحتی بسته می‌شود و فضا آرام شده و روابط صمیمانه‌تر می‌شود.

جهت رزرو مشاوره تلفنی و حضوری با این شماره تماس بگیرید 09374071940