نظم در کودکان(لیلاچهرازی ...مشاورکودک وبازی درمانگر)

دانستن راهکارها و روش های ایجاد نظم و ترتیب در کودکان و برنامه ریزی برای آموزش و ایجاد نظم در آن ها از ضروریات تربیت است و مهارتی است که همه ی والدین نیازمند آن هستند:

  • برای ایجاد نظم در کودک ابتدا باید انتظاراتی منطقی و متناسب با سن و شرایط کودک خود داشته باشید تا بتوانید انضباط در فرزندتان به وجود آورید.

اگر ما انتظاراتی از کودک داشته باشیم که خارج از توان اوست، در انجام آن موفق نمی شود و موجب احساس ناکامی و به دنبال آن بی کفایتی در او می شود.

  • تنظیم قوانین و مقررات برای همه ی فرزندان خانواده یک اصل ضروری است.

همه ی فرزندان باید این قوانین را بپذیرند و آن را رعایت کنند. پدر و مادر باید بر انجام وظایفی که به هر کودکی واگذار شده نظارت داشته باشند. فراموش نکنید که نه اجرای قوانین خیلی سخت کودک را منظم می کند و نه بی قانونی و آزاد گذاشتن کودک. با او صحبت کنید و در قالب نمایش، شعر، داستان، اهمیت نظم و مشکلاتی را که بی نظمی ایجاد می کند به او یاد دهید. بدین ترتیب او را نسبت به قانون نظم آگاه کنید.

  • در مقابل بی نظمی کودک خود برخورد مناسبی داشته باشید.

بسیاری از والدین در مقابل بی نظمی کودک خود بی تاب می شوند و خودشان دست به کار می شوند و امور را مرتب می کنند؛ یعنی تسلیم می شوند و بی نظمی کودک را می پذیرند. اما در عین حال به او تذکر می دهند، سرزنشش می کنند، نصیحتش می کنند و غر می زنند. هیچکدام از این کارها مؤثر نیست. چنین کودکانی هرگز نظم و نظام را یاد نمی گیرند؛ چون می دانند در نهایت پدرو مادرشان این کار را به جای آن ها انجام می دهند.

  • نظم و انضباط یک رفتار اکتسابی است و الگوبرداری در آموختن این رفتار بسیار مؤثر است.

اگر می خواهید کودکتان منظم باشد، او باید نظم را در رفتار خود شما مشاهده نماید. پس خودتان هم آدم های منظمی باشید و نظم را رعایت کنید.

  • برای ایجاد نظم در کودکتان باید حوصله به خرج دهید و با آرامش و صبوری عمل کنید.

در برابر رفتار بی نظم فرزندتان عصبانی نشوید، داد نزنید و توهین هم نکنید. هیچ یک از این رفتارها نظم را در کودک شما نهادینه نخواهند کرد.

  • هرگز در مقابل بی نظمی کودکتان عصبانی نشوید و با فریاد و ناله و نفرین عکس العمل نشان ندهید؛ بلکه او را در همان وضعیت بگذارید تا به علت این بی نظمی خودش دچار مشکل شود و آن

گاه در صدد رفع آن برآید. فقط با بی توجهی و نشان دادن ناراحتی در چهره و کلام خود، او را متوجه اشتباه بودن رفتارش کنید. حتما او به دنبال این بی نظمی دچار مشکل خواهد شد. در آن موقعیت به او کمک نکنید تا متوجه پیامد رفتارش شود و یاد بگیرد مسئول رفتارهایش باشد.

  • هرگاه کودک شما منظم عمل کرد، مثلا اسباب بازی هایش را جمع کرد، حتی اگر کارش کامل نبود، او را تشویق کنید.

سعی کنید بیشتر قسمت های مثبت رفتار کودکتان را ببینید تا ضعف هایش را.

  • به کودکتان در قبال منظم بودنش باج ندهید؛ بلکه او را تشویق کنید. این تشویق ها باید به صورت کلامی و غیرکلامی و به تناوب باشد.
  • در مقابل بی توجهی او به نظم و انضباط، برای او محدودیتی درنظر بگیرید.

کودک باید یاد بگیرد که رفتارهایش پیامدهایی خواهد داشت و نباید نسبت به انتظاراتی که از او دارند بی تفاوت باشد. بنابراین، برای بی نظمی هایش جریمه ها و محدودیت هایی در نظر بگیرید. البته در انتخاب نوع جریمه و میزان آن باید دقت کرد و حتما میزان جریمه یا محدودیت با سن او و میزان خطا و بی نظمی اش تناسب داشته باشد.

  • در اجرای قوانینِ نظم و انضباط جدیت و اقتدار داشته باشید.

اگر قرار است کودک به دلیل بی نظمی جریمه شود و یا به دلیل نظمش در کارها مورد تشویق قرار گیرد، حتما این کار را انجام دهید.

  • برای کودک روزها و ساعت های مشخصی را برای مرتب کردن وسائل مشخص کنید و برنامه اش را از قبل به او متذکر شوید.

مثلا بگویید فردا روز نظافت اتاق است. بهتر است انتخاب این زمان ها با نظر کودک باشد.

  • در هنگام جمع آوری وسائل کودک بهتر است گاهی به او کمک کنید.

البته این کار برای بچه های کوچک تر و در ابتدای برنامه ی آموزش انضباط است، چون تکرار این کار، به صورت عادت درمی آید و نظم کودک منوط به همکاری والدین می شود.

  • بهتر است چیدمان و تزئین اتاق و وسایل کودک با سلیقه و نظر خود او باشد.

این کار باعث می شود تا انگیزه و تمایل او برای رعایت نظم و ترتیب بیشتر شود و در قبال قلمرو شخصی خودش احساس مسئولیت بیشتری کند.

  • فعالیت جمع کردن وسایل را برای کودک لذّت بخش کنید.

هنگام جمع آوری وسایل برایش آهنگ یا شعر مورد علاقه اش را پخش کنیم یا به همراه خودش بخوانیم تا انجام کارها برایش لذت بخش شود.

  • طبقه بندی و دسته بندی کردن وسائل کودک هم، بخشی از فرآیند ایجاد نظم در اوست.

به او یاد دهید که هر دسته از وسائلش را درجای خاصی بگذارد، مثلا جاجورابی برای جوراب هایش،

در نظر گرفتن جایی در کمد برای لباس های کوچک، جعبه ای برای مدادرنگی ها، سطل برای لگو، جعبه مخصوص قطعات پازل، قفسه برای کتاب ها و… بدین ترتیب، کودک طبقه بندی وسائل را به همراه شما می آموزد.

  • حضور شما در اتاق.

گاهی اوقات موقع جمع آوری وسائل، خودتان در اتاق حضور داشته باشید و علاوه بر تشویق، او را راهنمایی کنید که وسائلش را کجا قرار دهد.

  • در مورد آموزش نظم انعطاف پذیر باشید.

گاهی اوقات کودک خسته و بی حوصله است و تمایلی به مرتب کردن وسائلش ندارد و بی توجهی او ناشی از لجبازی با شما نیست. به آرامی با او صحبت کنید و توافق کنید که در زمان دیگری کارهایش را انجام دهد.