هنر درمانی(مصطفی آفریدون)

 
تعریف هنر و درمان به صورت مجزا:
هنر:
هنر مجموعه‌ای از آثار یا فرآیندهای ساخت انسان است که در جهت اثرگذاری بر عواطف، احساسات و هوش انسانی و یا به منظور انتقال یک معنا یا مفهوم خلق می‌شوند. از مهم‌ترین رشته‌های هنری می‌توان به هنرهای تجسمی (نقاشی، طراحی، تندیس‌گری، عکاسی و چاپ)، هنرهای نمایشی(تئاتر و رقص)، موسیقی، ادبیات (شعر، آرایشگری ،داستان)، سینما و معماری اشاره کرد.

درمان:
درمان به کلیهٔ اقداماتى اطلاق مى‌شود که در شرایط پس از ابتلاى به بیمارى جسمانى یا روانى، به‌منظور بازگردان سلامت پیشین و از بین بردن عوامل مؤثر بر کاهش متوسط عمر بشر، با فراهم آوردن امکانات افزایش طول عمر انسان انجام مى‌گیرد.

با توجه به تعریف دو واژه فوق به بحث هنر درمانی و تلفیق این دو واژه می پردازیم.
هنر درمانی نوعی روش درمان است که در آن درمان از طریق فعالیت هنری انجام می پذیرد .امروزه از هنر درمانی میتواند به صورت فعالیت گروهی یا انفرادی انجام پذیرد. با استفاده از تمرینات درهنر درمانی درمانگر میتواند بر درمان مشکلات روحی و جسمی افراد موثر باشد. عبارت معروفی وجود دارد که می­گوید: "اگر مطلبی را به من بگویی، من آن را فراموش می­کنم؛ اگر مطلبی را به من نشان دهی، من آن را به یاد می­آورم و اگر مرا در یادگیری درگیر کنی، مطلب را می­فهمم". هنردرمانی شامل گستره­ای از کاربردهای درمانی عناصر هنر بصری است که در یک سوی این طیف هنر به عنوان وسیله­ای برای ارتباط غیرکلامی مورد تأیید است. هنردرمانی از معدود اشکال پویا و فعال درمان است که افراد در آن به شیوه­ای غیرکلامی افکار و احساسات خود و نگرانیهایشان درباره بیماری و مشکلات، دردها و تصویر بدنیشان را به طریقی بسیار راحت و بسیار امن بیان می­کنند (انجمن هنردرمانی آمریکا،1997).
منظور از هنردرمانی، درمان‌های روحی- روانی است. این نوع درمان، می‌تواند برای افرادی که خیلی درمانده شده‌اند یا برای کسانی که مشکل سلامت ذهنی دارند و همچنین برای کسانی که احساس خوبی نسبت به درمان‌های به شکل گفت‌وگو مانند مشاوره یا روان‌درمانی ندارند، مفید باشد. اگر شما در تشخیص یا بیان احساس‌تان به‌طورشفاهی مشکلاتی دارید و یا نسبت به پاسخ ‌دادن به سؤالاتی درمورد خودتان بی‌علاقه هستید، ممکن است واکنش خوبی در برابر هنردرمانی داشته باشید. شمار مختلفی از هنرهای درمانی وجود دارد؛ از جمله می‌توان به موسیقی ‌درمانی و تئاتر درمانی اشاره کرد. هنردرمانی‌ها درگذشته به درمان‌های خلاق تعبیر می‌شدند. این نوع درمان‌ها باید با آموزش‌های خاص و درمان‌های هنری معتبر شکل گرفته و ایجاد شوند. این درمان‌ها با انواع هنر؛ تئاتر، موسیقی و یا حرکت‌های موزون که توسط افراد حرفه‌ای مدیریت می‌شوند، فرق دارند. اگرچه این گروه‌ها اغلب تجربیات آرامش بخش و غنی دارند و می‌توانند به اعتماد به‌نفس افراد کمک کنند اما کار آنها درمان‌های روانشناختی محسوب نمی‌شوند. زیرا کار این گروه‌ها تلاشی برای کمک به افراد در جهت فهمیدن احساس عمیق‌ترشان یا پیدا کردن راه‌هایی برای مقابله مؤثرتر با مشکلات‌شان به شمار نمی‌آید.

 نگاهی به تاریخچه هنر درمانی
● تاریخچه هنر درمانی چیست؟با وجود اینکه مردم همیشه احساسات خود را از یک اثر هنری بیان کرده اند ، هنر درمانی به عنوان یک شغل و رشته درمانی، از سال ۱۹۳۰ بوجود آمد.
 از جمله حوزه هایی که در حال حاضر در بسیاری از اوقات از هنر درمانی به عنوان بخشی از درمان استفاده می شود ،روانشناسی ( کاربرد هنر برای آشکار کردن احساسات نهفته ) و درمان فیزیکی (کمک به اعتماد به نفس و توانبخشی) است .روانشناسان کودک و پزشکان خانواده ، اغلب به علت اینکه کودکان برای بیان احساسات توسط کلمات شرایط سختی را تحمل می کنند ، از هنر درمانی استفاده می نمایند .
این رشته همچنین یک جزء حیاتی از فعالیتهایی است که در بسیاری از شیرخوارگاهها و آسایشگاهها یا در موارد نیاز به پرستاری طولانی مدت ، مورد استفاده قرار می گیرد.

 تاثیر هنر درمانی
هنر درمانی از طرق مختلف به درمان کمک می کند. نخست اینکه کیفیت زیبایی شناختی کارهای هنری می تواند خلق ، نشاط ،عزت نفس و آگاهی شخصی بیمار را بهبود بخشد . ثانیا ، تحقیقات نشان داده است که وقتی افراد در فعالیتهایی که از آن لذت می برند عمیقا درگیر می شوند ، فاکتورهای فیزیولوژیک مانند ضربان قلب ، فشار خون و تنفس آهسته می شود . به علاوه خلق هنر فرصتی است تا چشمها و دستها با هم تمرین کنند ، بین آنها هماهنگی ایجاد شود و مسیرهای عصبی بین دست و مغز تحریک و تهییج گردد .از آنجا که هنر درمانی زبانی به غیر از الفاظ دارد، معمولا در مواقعی استفاده می شود که بیماران با مشکلات فیزیکی و احساسی مواجهند و بیان بیم و امیدها برایشان دشوار است یا نمی توانند براحتی در مورد عصبی بودن و احساسات پیچیده خود صحبت کنند .خلق اثر هنری به افراد کمک می کند تا طرز تفکر و احساسی را که معمولا توسط ضمیر نیمه خود آگاه پنهان می شود ، در دسترس قرار دهند .
حال باید بدانیم از هنر درمانی چه توقعی می توانید داشته باشید ؟یک هنر درمانگر معمولا کار خود را با کمک به تیم پزشکان انجام می دهد . جلسه هنر درمانی می تواند به صورت انفرادی و یا در قالب یک گروه کوچک انجام شود. جلسه درمانی برای افراد بالغ معمولا یک یا دو ساعت خواهد بود ولی برای کودکان و افراد مسن ممکن است کمتر باشد. یک درمانگر ،معمولا مطالب مورد بحث و ابزار مورد نیاز را آماده می کند ، مکان راحتی را در نظر می گیرد و یک موسیقی آرام نیز به عنوان زمینه به محیط درمان اضافه می کند . زمان برای برنامه ریزی ، اجرا ، بازتاب کار و بحث و گفتگو در مورد کار نیز در جلسه لحاظ می شود. قبل از آغاز جلسه درمان ، درمانگر ممکن است از مراجع بخواهد که در مورد علت تمایل به انجام این درمان توضیح دهد تا بدین ترتیب اهداف او بهتر مشخص شود . یک جلسه یا کارگاه علمی آخر هفته ممکن است همه آن چیزی باشد که مراجع نیاز دارد. گاهی نیز جلسات منظم با درمانگر برای مدت شش ماه یا بیشتر ادامه پیدا می کند .