بی‌شک دوران بلوغ یکی از پرتنش‌ترین دوران‌ها‌ی زندگی هر دختری است. نقش والدین در این دوران می‌تواند اهمیت بسیاری به ایجاد آرامش روحی و روانی برای دختران در سن بلوغ داشته باشد.
قبل‌تر‌ها فقط عروسکش را بغل می‌کرد و آرام در گوشه‌ای از خانه بازی
می‌کرد. برایش لباس یا اسباب‌بازی می‌خریدم ذوق می‌کرد. اما حالا به آن آرامی‌نیست!
فقط لجبازی می‌کند، می‌گوید که خودش می‌خواهد برای لباس‌ها و وسایلش سلیقه به خرج
بدهد، می‌خواهد انتخاب وسایلش به انتخاب خودش باشد، مدام قهر و دعوا می‌کند. زیاد
جلوی آینه می‌ایستد و به خودش نگاه می‌کند. به سادگی حرف‌های ما که پدر و مادر و
خیرخواهش هستیم را قبول نمی‌کند و دلش می‌خواهد خودش تجربه کند!
به گزارش مهرخانه، بی‌شک دوران بلوغ
یکی از پرتنش‌ترین دوران‌ها‌ی زندگی هر دختری است. نقش والدین در دوران بلوغ می‌تواند
اهمیت بسیاری به ایجاد آرامش روحی و روانی برای دختران در سن بلوغ داشته باشد.
نرجس سروش، پزشک و متخصص جراحی عمومی، درباره بلوغ دختران و بسترسازی پذیرش آن در
خانواده‌ها چنین می‌گوید: بلوغ مرحله‌ای از رشد انسان است که باعث گذر از کودکی و
رسیدن به بزرگسالی می‌شود. این مرحله در دختران به معنی توانایی در بر گرفتن نقش
مادری است. فردی که دوران بلوغ را پشت سر گذاشته باشد بالغ نامیده می‌شود، اما
پدیده بلوغ به این سادگی‌ها نیست. به طور کلی در شرایط طبیعی بلوغ دختران در سنین
11تا 13 سالگی به وقوع می‌پیوندد. البته شرایط آب هوا، گرمسیری یا سردسیری منطقه
زندگی نیز تأثیر بسزایی در بلوغ زودرس یا حتی بلوغ دیررس خواهد داشت.
بلوغ جنسی؛ چگونگی و چیستی آن
وی افزود: بلوغ جسمانی به مجموعه تغییرات فیزیکی و فیزیولوژیکی در بدن گفته می‌شود
که براساس آنها، بیشتر بر اثر ترشح هورمون‌های گوناگون، بدن کودک تبدیل به بدن
بزرگسال می‌شود. به عبارت دیگر یکسری تغییرات جسمی و روانی که سلسله‌وار به دنبال
هم اتفاق می‌افتد و نهایتاً در پایان این دوره، «دختران نوجوان» زمینه و آگاهی
کافی جسمی و روانی را برای «زن شدن» پیدا می‌کند. علامت‌های جسمی بلوغ به دنبال
یکسری تغییرات هورمونی بدن که از طریق مغز (سیستم هیپوفیز و هیپوتالاموس) کنترل می‌شود
و ارتباط مستقیمی با تخمدان (در دختران) دارد، ظاهر می‌شود. سن بروز تغییرات بدنی
در دوره بلوغ بسیار متغیر است.
نشانه‌ها‌ی بلوغ در دختران
بطور کلی علائم جسمانی دوران بلوغ در دختران عبارتند از: «رشد جسمی و قدی»،
«جوانه زدن نوک پستان‌ها و رشد آنها»، «پیدایش موهای ناحیه تناسلی و زیر بغل» و
«قاعدگی».
رشد قد
این متخصص درخصوص رشد جسمی و قدی در دختران گفت: رشد دوران بلوغ در دختران حداقل ۲
سال زودتر از پسران اتفاق می‌افتد و بسیار چشمگیر و سریع است. به طوری که در مدت
یک سال میزان رشد ۲ برابر شده و قد آنها حدود ۶ تا ۱۱ سانتی‌متر بیشتر می‌شود.
البته ناگفته نماند که در برخی موارد این رشد تابع شرایط ژنتیکی فرد نیز خواهد
بود. جهش چشمگیر رشد و حداکثر افزایش آن، معمولاً دو سال بعد از جوانه زدن پستان‌ها
و یک سال قبل از شروع عادت ماهانه اتفاق می‌افتد.
وی افزود: سرعت رشد در دختران به میزان هورمون رشد و هورمون جنسی (استروژن) مربوط
می‌شود. هورمون رشد باعث افزایش رشد بخصوص در استخوان‌ها و غضروف می‌شود، ولی
هورمون جنسی (استروژن) سبب بسته شدن مرکز رشد استخوانی و کاهش و کند شدن رشد
استخوان می‌شود. به همین دلیل است که بعد از شروع قاعدگی، سرعت رشد قد کندتر شده و
معمولاً بیش از ۶ سانتی‌متر افزایش نمی‌یابد.
رشد پستان‌ها
سروش درخصوص علامت دیگر بلوغ خاطرنشان کرد: مرحله بعدی، رشد پستان‌ها‌ست که
معمولاً در سنین بین ۹ تا ۱۳ روی می‌دهد. به طور متوسط در ۹ سالگی پستان‌ها آغاز
به رشد می‌کنند. جوانه زدن پستان‌ها از نوک پستان شروع شده و به طور معمول
دردناک، حساس و در دو طرف همزمان است. در پایان دوره بلوغ، رشد پستان کامل می‌شود
و به صورت پستان بالغ در می‌آید.
قاعدگی
وی ادامه داد: آخرین مرحله بلوغ، قاعدگی است که در سنین ۱۰ تا ۱۶ سالگی و به طور
متوسط در 12تا ۱۳ سالگی اتفاق می‌افتد. «عامل وراثت» و «عوامل محیطی» از قبیل «محل
جغرافیایی و تماس با نور»، «وضعیت سلامت»، «وزن»، «تغذیه» و «شرایط روانی» در شروع
سن بلوغ دخالت دارند. معمولا کودکانی که در مناطق گرم و کم ارتفاع و یا نقاط شهری
زندگی می‌کنند و یا چاق هستند زودتر بالغ می‌شوند.
در پایان دوره بلوغ، تغییر فرم بدن و پیدایش هیکل زنانه رخ می‌دهد. به طوری که
چربی به شکل زنانه در بدن توزیع می‌شود. یعنی لگن پهن و ران‌ها کلفت می‌شود، پستان‌ها
کاملاً رشد می‌کند. همچنین علاوه بر قاعدگی، رحم، مهبل و اعضای تناسلی زن نیز به
اندازه کافی رشد می‌کنند. این مراحل معمولاً در ۱۸ سالگی کامل می‌شوند. بر اثر
ترشحات هورمونی، فعالیت غدد چربی و عرق نیز در دختران افزایش پیدا کرده و ممکن است
باعث پیدایش جوش در صورت و یا سایر اعضا بدن شود.
ویژگی‌ها‌ی روانی و رفتاری بلوغ در دختران
به بیان دکتر سروش این ویژگی‌ها عبارتند از: میل به گوشه‌گیری، حساسیت بسیار نسبت
به انتقاد دیگران، بی‌قراری، بی‌ثباتی، تحریک‌پذیری، نوسان در خلق و خو، مخالفت با
خانواده و دوستان و به طور کلی جامعه، در رؤیا فرورفتن، شرم و حیای مربوط به
تغییرات ناشی از بلوغ جنسی، تنبلی و سستی، نافرمانی از بزرگ‌ترها، خیره‌سری و
خودرأیی، نداشتن احساس امنیت و اعتماد به نفس، مقاومت در برابر پند و اندرز
والدین، تمایل شدید به ارتباط نزدیک با دوستان و گفتگوهای پنهانی و طولانی با
آنها، حساسیت نسبت به آراستگی ظاهر خود و صرف وقت جلوی آینه. این علائم که حدود یک
سال پیش از بلوغ آغاز می‌شود، در مرحله جنسی رو به شدت گذاشته و در مراحل پایانی
بلوغ بتدریج کاهش می‌یابد.
رفتارهای دختران در سن بلوغ و نحوه رفتار والدین
این متخصص جراخی عمومی درخصوص تغییر رفتار دختران در سنین بلوغ گفت: در سنین بلوغ
دختران از نظر روحی بسیار حساس و عصبی می‌شوند. گاهی در برخی دختران تغییرات
رفتاری بدی بروز می‌کند. لجبازی مهم‌ترین ویژگی این دوران است و به تدریج با
استقرار بلوغ این نشانه‌ها‌ی رفتاری کمرنگ‌تر می‌شوند. والدین باید نسبت به این سن
و رفتارهای خاص این سن آگاهی داشته باشند و با صبوری و مهربانی با دخترشان برخورد
کنند.
وی ادامه داد: در گذشته در بسیاری از قبایل وقتی که دختر برای اولین بار بالغ می‌شد
و با دلهره به سراغ خانواده‌اش می‌آمد و خبر قاعدگی‌اش را می‌داد و والدین طبق رسم
قبیله‌ای خود سیلی محکمی به دختر می‌زدند. امروزه برخی خانواده‌ها هم در مواجهه
با اولین قاعدگی فرزندشان برخوردهای بدی از خود بروز می‌دهند. در صورتی‌که وقتی
دختری به مادرش رجوع می‌کند و با نگرانی خبر اولین قاعدگی را که دچارش شده می‌دهد،
خانواده باید با او با نرمی و مهربانی صحبت کنند.
فرزندان خود را از چگونگی بلوغ آگاه کنید
به توصیه نرجس سروش لازم است مادران قبل از وقوع بلوغ و شروع اولین قاعدگی از چند
وقت قبل، با بیان حالت‌ها و چگونگی این دوران، دخترانشان را از نظر ذهنی آماده
کنند تا فرزندانشان به محض رؤیت قاعدگی گیج و دستپاچه نشوند.
وی درخصوص زمان بیان این امور به فرزندان گفت: زمان بیان شرایط بلوغ برای هر دختری
متفاوت است و تشخیص زمان مناسب بر عهده مادران است. بهتر است این مباحث را در
زمانی که دختران در ایام امتحانات و استرس‌ها‌ی درسی نیستند بیان کرد و خوب است با
توجه به رشد جسمی دختر این مباحث پیگیری شود؛ به عنوان مثال وقتی که مادر متوجه
جوانه زدن نوک پستان‌ها در دخترش شد، بهترین زمان بیان این شرایط و آمادگی دادن
برای دوران بلوغ است. هر چند که اولین قاعدگی به اندازه خود برای دختران استرس‌آور
است، ولی مادران می‌توانند با توضیحات و آموزش‌ها‌ی لازم قبل از بلوغ، میزان این
تنش و استرس را تا حد زیادی پایین آورند.
بلوغ دختران را به آنها تبریک بگویید
این متخصص درخصوص ورود به مرحله بلوغ اظهار داشت: رفتارهای والدین در لحظه حساس
بلوغ برای دختران خاطره‌ای ماندگار خواهد شد. پس چه بهتر است که والدین خاطرات
خوشی را برای فرزندانشان رقم بزنند.
وی افزود: بهترین برخورد یک مادر در برخورد با دخترش که دچار اولین قاعدگی شده،
این است که به او تبریک بگوید، به این جهت که او هم وارد جامعه بانوان شده و
بالاخره مرز کودکی را رد کرده و می‌تواند به واسطه همین بالغ شدن روزی طعم مادری
را بچشد.
پدرها زمان بلوغ دخترشان چه کنند؟
سروش خاطرنشان کرد: دختر هم برای پدر است و هم برای مادر؛ و به همین دلیل پدرها هم
باید در جریان بلوغ دخترانشان باشند. این یک مسئله بسیار مهم است که مادرها باید
پدرها را از اولین قاعدگی و همچنین از سایر دوران‌ها‌ی ماهانه دخترشان با خبر
کنند.
وی ادامه داد: نباید در پروسه بلوغ دختران پدرها به حاشیه بروند، بلکه در این
دوران لازم است که پدر با مهربانی بیشتری با دخترش برخورد کند و او هم در کنار
مادر برای کم تنش گذراندن دوران بلوغ دخترشان تلاش کند. گذشته از این مطلب، پدر هم
باید بداند عصبی بودن و پرخاشگر بودن دخترش به چه علت است و با اطلاع از این شرایط
قطعاً پدران هم می‌توانند برخوردهای مفیدی داشته باشند.
مرکز روانشناختی و مشاوره انتخاب
تلفن هماهنگی جهت تعیین وقت قبلی
فرزاد سلحشور 0616-638-0922
اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید لطفا ابتدا وارد شوید، در غیر این صورت می توانید ثبت نام کنید.