خانواده
در تعلیم و تربیت کودکان نقش مهمی را ایفا می کند. یکی از نکات بسیار مهم
در خانواده ، ارتباط است ، یعنی والدین باید به روش های صحیح برقراری
ارتباط با کودکان ، آگاهی داشته باشند .
به منظور برقراری ارتباط صحیح ، والدین باید به نکات زیر توجه نمایند :
1-با فرزندان خود ارتباط برقرار کرده ،
فرصت ابراز عقاید را به او بدهند ، به نیازهای وی پی ببرند ، انتظارات
آنها از کودک ، فرصت برقراری ارتباط به کودک ، زمینه اطمینان به والدین و
مراجعه به آنها ، هنگام ایجاد مشکل و فراهم کنند .
پدر قبل از پدر بودن ، باید با فرزندش
دوست باشد ، علاوه بر این ، او باید قادر به اداره این دوستی باشد تا مانع
لوس شدن کودک گردد . به قول یکی از دانشمندان : " هر جا مشکلی در جامعه
بود ، به حتم پای آموزش و پرورش وسط است " یا به قول اریکسون : " فرزندان
لوس معضل جامعه اند".
2-ایجاد فضای آرامش بخش در
خانواده : چنانچه والدین در صدد موفقیت تحصیلی و سلامت شخصیت کودکان باشند ،
باید محیط خانواده را از هر گونه درگیری و تنش دور سازند .
3-ایفای نقش موثر در زمینه تکلیف
خانه : والدین نقش بسیار مهمی در تکلیف خانه یا مشق شب کودک ایفا می کنند .
بسیاری از بچه ها در انجام تکالیف خود اهمال می ورزند . والدین باید به
صورت قطع با این امر برخورد کنند و از فرزند خود بخواهند که در فرصت مناسب و
مطلوب ، به انجام تکالیف خود بپردازند ، در غیر اینصورت ، باید از روش
محرومیت استفاده کنند، یعنی وی را از بازی مورد علاقه یا تلویزیون محروم
کنند.
4-تکریم شخصیت کودکان : ما باید به بچه ها احترام بگذاریم و آنها را با الفاظ بد خطاب نکنیم .
5-تعامل با مربیان در مدرسه : والدین باید در تعامل متقابل با مربیان باشند و از مشکلات فرزندشان در مدرسه مطلع شوند .
6-کمک به کودک در تعیین هدف و برنامه
ریزی : فعالیتهای کودک در طول هفته ، باید تقسیم بندی شود و زمان خاصی برای
تفریح ، تماشای تلویزیون و انجام تکالیف در نظر گرفته شود . روش برنامه
ریزی به منظور انجام برنامه های روزمره و تکالیف ، باید به کودکان آموزش
داده شود تا آنها بتوانند ، فن مهار زمان را بیاموزند .
7-تشویق کنجکاوی و خلاقیت کودکان :
به صورت جدی باید از تحقیر کودک خودداری کرد و هنگام کنجکاوی ، باید به او
فرصت سوال کردن داده شود. کودک نباید به جواب های ما دست یابد تا خود به
تفکر و اندیشیدن بپردازد. خلاقیت کودک ، باید پرورش داده شود ، نه اینکه او
به اطاعت محض ملزم باشد. کودک نباید به اطاعت کورکورانه عادت کند ؛ البته
الگو برداری با دنباله روی فرق می کند . منظور از الگو برداری ، این است که
کودک رفتار والدین را در مسأله ای چون نظم ، تقلید می نماید ، خود نیز به
موقع کارهایش را با برنامه ریزی دقیق و منظم انجام می دهد و از نظم پدر ،
الگو برداری می کند.
در ارتباط با دنباله روی ، عده ای
معتقدند : بچه ها باید مثل خودشان فکر کنند و کودک باید به صورت دقیق ،
عقاید آنها را در مورد مسائل اجتماعی، تقلید کند ؛ البته این امر ، مانع
رشد و پرورش آزاد کودک می باشد ، زیرا کودک باید به صورت مستقل ، به نظرات
اجتماعی دست یابد .
8-انتظار پیشرفت از کودکان : کودک باید بداند که والدین در همه زمینه ها از او انتظار پیشرفت دارند .
9-کاهش ترس از شکست در کودک : ما
نباید از کودکان انتظار نمره ٢٠ داشته باشیم ، زیرا این امر ، ترس از شکست
را در کودک ایجاد می کند و اضطراب از امتحان را به دنبال خواهد داشت .
10-اعمال صحیح تشویق و تنبیه
کودکان : ما باید به صورت جدی ، از تنبیه بدنی خودداری کرده ، به کارهای
درست کودک پاداش داده ، هنگام انجام اعمال نادرست ، از روش محروم کردن از
خواسته ها و امتیازات استفاده کنیم ، زیرا تنبیه صحیح ، نباید موجب تحقیر
کودک شود ، والدین نباید در طولانی مدت با کودک قهر داشته باشند و آشتی
باید توسط یکی از والدین برقرار شود ، زیرا قهر طولانی و عدم توجه به کودک ،
موجب احساس نا امنی در کودک می گردد و به بهداشت روانی وی لطمه وارد می
کند .
در مواقعی که والدین شاغل هستند و
فرصت کافی برای برقراری ارتباط با کودک و درک او را ندارند ، باید با
مربیان مدرسه به صورت مداوم تعامل داشته باشند تا از طریق این انجمن ،
آموزشهای بسیار مفیدی از جمله آموزش در زمینه تربیت کودک و نحوه برقراری
ارتباط صحیح با وی ، به اولیاء ارایه داده شود امروزه اکثر مدارس ، از
روانشناسان به منظور آشنایی والدین با روشهای نوین تعلیم و تربیت استفاده
می کنند .
در دنیای مدرن ، درگیری والدین در
کارهای مختلف ، زیاد است و معلمها وقت کافی برای تربیت فرزند را ندارند .
ما نباید به مدت زمان دقت کنیم ، بلکه باید به کیفیت توجه شود . والدین می
توانند ، در عین حضور کم در حد یکی دو ساعت ، به درستی از زمان استفاده
کنند ، یعنی کیفیت ارتباط مهم است .