دروغ‌گویی در کودکان

     همة ما در بسیاری از مواقع دروغ می‌گوییم و با تغییر شکل دادن واقعیت می‌کوشیم دروغ‌هایمان را توجیه کنیم! ولی وقتی یکی از کودکانمان دروغ کوچکی می‌گوید، بسیار عصبانی و آشفته می‌شویم. کودکان دروغ‌گو متولّد نشده‌اند و دروغ‌گویی آن‌ها برای آسیب رساندن به دیگران یا فریب دادن آن‌ها نیست.

علل دروغ‌گویی:

1. ترس از تنبیه شدن: این یک مسئله طبیعی است که کودکان به دلیل ترس از این‌که به خاطر انجام کاری توسط والدین خود تنبیه شوند، به دروغ، انجام آن کار را انکار کنند.

2. میل به خشنودی: پیاژه ـ روان‌شناس معروف کودک ـ معتقد است که کودکان تا حدود چهار سالگی براساس خشنودی والدینشان رفتار می‌کنند. بدین معنا که «هرچیز مامان و بابا رو خوشحال کنه، خوبه و هرچیز که باعث بشه اونا عصبانی و ناراحت بشن، بَده». بی‌تردید اگر دختر کوچکی به مادرش بگوید که گلدان مورد علاقة او را شکسته است، مادرش خیلی عصبانی می‌شود و از آن‌جا که عصبانی کردن مادر بد است، راه‌حل واضح و روشن کودک این است که بگوید گلدان را نشکسته است.

3. تشخیص ندادن تفاوت بین حقیقت و دروغ: یاد گرفتن تفاوت بین حقیقت و دروغ و افسانه نیاز به زمان دارد. حتّی کودکان کلاس اوّل هم ممکن است به خوبی این تفاوت را درک نکرده باشند. ولی تا حدود نُه سالگی تقریباً همة کودکان می‌فهمند که برخی داستان‌ها واقعی نیستند و حدود 90% آن‌ها اطمینان دارند که «سیندرلا» شخصیتی تخیّلی است و دیو و پری وجود ندارند. زمانی که کودک به تشخیص میان واقعیت و رؤیا می‌پردازد، هم‌چنین یاد می‌گیرد که دروغ، دروغ است، حتّی اگر مصلحتی باشد. بنابراین او در سنّ هفت سالگی نسبت به دروغ گفتن احساس بدی پیدا می‌کند. شاید می‌ترسد، حتّی اگر والدینش هم او را تنبیه نکنند، خدا او را مجازات کند. بنابراین در سنین کودکی، به دلیل تفاوت قائل نشدن بین واقعیت و رؤیا کودک گاهی به دروغ‌گویی می‌پردازد.

4. تقلید از بزرگترها: کودکان هم‌چون دوربین فیلمبرداری هستند. هرچه را که می‌بینند یا می‌شنوند ضبط می‌کنند و بعداً آن را عیناً اجرا می‌کنند. به‌ویژه، اگر فیلم را از اعمال کسانی که دوستشان دارند ضبط کرده باشند. روشن است که والدین نخستین کسانی هستند که کودک از آن‌ها تقلید می‌کند. بنابراین بکوشید تا الگوی راستگویی برای کودکتان باشید.

    

روش‌هایی برای جلوگیری از دروغ‌گویی کودک:

1. باعث دروغ‌گویی کودک نشوید. فرزندتان را با طرح سؤال در اضطرار و فشار روانی قرار ندهید تا ناگزیر به دروغ گفتن شود. در موقعیتی که کودک کار خلافی انجام داده، ابتدا به کار انجام شده اشاره کنید و به صورت جملة خبری به کودک بگویید که چه کاری انجام داده است و سپس برای نقض قوانین خانه، تنبیه مناسب انتخاب کنید.

2. در صورت دروغ‌گویی کودکتان او را تنبیه نکنید. دربارة دروغ‌گفتن با او حرف بزنید و بگویید از شنیدن دروغ، بیش از رفتار نادرست او ناراحت می‌شوید.

3. تحمل شنیدن پاسخ‌های خلاف میل خود را داشته باشید. اغلب اوقات شنیدن سخن راست به طور معمول برای والدین سنگین است، زیرا مایل‌اند پاسخی را که دوست دارند از فرزندشان بشنوند. اگر می‌خواهید فرزندتان به شما دروغ نگوید تحمل شنیدن پاسخ‌هایی خلاف میل خود را داشته باشید.

4. هرگز به فرزند خود برچسب «دروغ‌گو» نزنید، زیرا به این صفت عادت می‌کند و رفتار ناشایست خود را تغییر نمی‌دهد.

5. در مقابل دیگران دروغ کودک را برملا نکنید، بلکه هنگامی که با او تنها شدید در این مورد صحبت کنید.

6. الگوی رفتاری خوبی برای کودکتان باشید و از دروغ گفتن در مقابل کودک بپرهیزید.

7. به کودکتان کمک کنید تا تفاوت بین رؤیا و واقعیت را دریابد و بداند که هرچه در رؤیا باشد و ما آرزوی آن را داشته باشیم، واقعیت نمی‌یابد.