سندرم تیک

سندرم Tourette (Tourette’s syndrome) یک عارضه عصبی است (روی مغز و سیستم عصبی تأثیر می‌گذارد) که به وسیله ترکیبی از حرکات و صداهایِ ناخواسته که به آن‌ها تیک (Tic) می‌گویند، توصیف می‌شود.

این سندرم معمولاً در دورانِ کودکی شروع می‌شود و تا بزرگ‌سالی ادامه میابد. در بسیاری از موارد این عارضه در میان خانواده و خویشاوندان گسترش میابد و غالباً همراه با اختلال‌هایی مانند OCD و ADHDمرتبط است.

سندرم Tourette پس از آنکه پزشک فرانسوی بنام Georges Gilles de la Tourette آن را برای اولین با در قرن 19هم شرح داد، به این نام (یعنی Tourette) شناخته شد.

تیک‌ها:

تیک‌ها می‌توانند به صورت‌های زیر باشند:

·         صوتی: مانند خرخر کردن، سرفه کردن یا کلمات را بلند گفتن

·         جسمی (حرکتی): مانند تکان دادن سر یا بالا و پایین پریدن

همچنین می‌توانند به صورت زیر باشند:

·         ساده: انجام یک حرکت کوچک یا یک صدا در آوردن

·         پیچیده: انجام یک سِری حرکات جسمی یا گفتن یک عبارت طولانی

بیشتر افرادی که به این سندرم دچار هستند، ترکیبی از تیک‌های صوتی و حرکتی از خود نشان می‌دهند که می‌تواند هم ساده و پیچیده باشد.

تیک‌ها عموماً خطری برای سلامتِ عمومیِ فرد محسوب نمی‌شوند، هر چند تیک‌های حرکتی مانند تکان دادن سَر می‌تواند دردناک باشد. با این وجود، کودکان و بزرگ‌سالانی که دچار سندرم Tourette هستند، ممکن است مشکلاتی مانند دوری از جامعه، خجالت و کمبود اعتمادبه‌نفس را تجربه کنند.

علائم و نشانه‌های سندرم Tourette:

اگر کودکِ شما نیز تیک دارد، این لزوماً به این معنا نیست که کودک دچار سندرم Tourette است.

برای آنکه بتوان تیک‌ها به سندرم Tourette نسبت داد، لازم است که حداقل به مدت یک سال تداوم داشته باشند و حداقل شاملِ یکی از تیک‌های صوتی باشد.

همان‌گونه که گفته شد، تیک‌ها غالباً به صورت ترکیبی از تیک‌های حرکتی و صوتی هستند که می‌توانند هم ساده و هم پیچیده باشند.

نمونه‌هایی از تیک‌های ساده صوتی:

·         خرخر کردن

·         صاف کردن گلو

·         سرفه کردن

·         فریاد زدن یا جیغ کشیدن

·         بو کشیدن (فین کردن)

·         در آوردن صداهای تیز، صداهایی مانند صدای چرخشِ لولای درهای قدیمی، صدای ترمز ماشین یا جیرجیر کردن

·         فوت کردن

نمونه‌هایی از تیک‌های ساده جسمی:

·         چشمک زدن

·         تکان دادن سر

·         جمع کردن یا منقبض کردن بینی

·         ساییدن دندان‌ها به هم

·         چرخاندن چشم‌ها

·         پیچاندن گردن

·         چرخاندن شانه‌ها

نمونه‌هایی از تیک‌های پیچیده صوتی:

·         تکرار کردن عبارات و جملاتِ دیگران (Echolalia – پژواک گویی)

·         یک عبارت یا اصلاح را بارها و بارها تکرار کردن (Palilalia – مکرر گویی)

·         بلند فحش دادن یا بکار بردن کلمات و عبارات ناپسند (Coprolalia – بددهنی)

فحاشی و بددهنی غالباً با سندرم Tourette مرتبط است، اما در حقیقت این یکی از علائمِ غیرمعمول است که افرادِ کمی را شامل می‌شود.

نمونه‌هایی از تیک‌های پیچیده جسمی:

·         لرزاندن سَر

·         ضربه و یا لگدزدن به اجسام

·         پریدن

·         لرزیدن، مانند کسی که احساس سرما می‌کند یا کسی که بسیار عصبانی و مضطرب است

·         لمس کردن و ضربه زدن به خود یا دیگران

·         تقلید حرکات دیگران (Echopraxia – پژواک کرداری)

·          ژست‌ها و اشارات نامناسب کردن، مانند بیلاخ دادن (Copropraxia – انجام رفتار زشت و توهین‌آمیز)

علائم و احساسات اخطاردهنده:

بیشتر افرادی که دچار سندرم Tourette هستند، قبل از بروز تیک‌ها احساسِ غیرعادی و یا نوعی ناخوشایندی را تجربه می‌کنند. این احساسات را احساساتِ اخطاردهنده می‌گویند.

احساساتِ اخطاردهنده تنها پس از آنکه تیک‌ها اتفاق افتادند، از بین می روند. مثال مشابه آن مانند حسِ خارش است که تنها پس از خاراندن از بین می رود.

نمونه‌هایی از احساسات اخطاردهنده:

·         احساسِ سوزش در چشم که به نظر می‌رسد تنها با چشمک زدن از بین می رود

·         احساسِ گرفتگی و فشار در یک ماهیچه که تنها با تکان ناگهانی یا کششِ آن ماهیچه از بین می رود

·         احساسِ خشکی یا درد و سوزش در گلو که تنها با خرخر کردن و صاف کردن گلو از بین می رود

·         احساسِ خارش در مفصل و یا دست و پا که تنها با پیچاندن و تاباندنِ مفصل یا دست و پا از بین می رود

الگوی تیک‌ها:

اگر کودک شما دچار سندرم Tourette است، تیک‌های او احتمالاً از یک الگو پیروی می‌کنند. تیک‌ها در حین موارد زیر می‌توانند بدتر شده و شدت بیابند:

·         استرس

·         اضطراب

·         خستگی

·         بیماری

·         تحریک عصبی

·         استراحت پس از یک روز شلوغ

از سوی دیگر، زمانی که افراد فعالیت‌های لذت‌بخش انجام می‌دهند که نیاز به تمرکز دارد، تیک‌هایشان کاهش می‌یابد.

 

شما احتمالاً متوجه این موضوع خواهید شد که کودک شما زمانی که در یک موقعیتی قرار دارد که باید در آن حواس جمع باشد، مانند کلاس درس، می‌تواند تیک‌هایش را کنترل کند. با این حال، کنترل کردن تیک‌ها در درازمدت امری بسیار دشوار است.

 

 

https://t.me/entekhab123

مرکز روانشناختی و مشاوره انتخاب

تلفن هماهنگی جهت تعیین وقت قبلی:

0616-638-0922 فرزاد سلحشور

مرکز مشاوره تلفنی